Engellilerin gündemi (39. bölüm)
7-20 Şubat tarihleri arasında basında ve sivil toplumda engellilik alanında yaşanan gelişmeleri ele aldığımız “Engellilerin Gündemi” programımızın 39. bölümüyle sizlerle birlikteyiz. Programımızda hem yerel hem de ulusal basından derlediğimiz haberleri, hem de engellilik alanındaki sivil toplum örgütlerinin yaptığı çalışmaları paylaşarak yorumlamaya devam ediyoruz.
ÖTV Muafiyeti Düzenlemesi ve CHP’nin Anayasa Mahkemesi Süreci
Uzun zamandır gündemde olan ÖTV muafiyeti düzenlemesiyle ilgili önemli bir gelişme yaşandı. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), engellilerin araç alımına yönelik yapılan yeni düzenlemeleri Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Geçmişte engelli bireyler 5 yıl içerisinde
ÖTV muafiyetinden yararlanarak araç sahibi olabiliyordu. Ancak yeni düzenleme ile bu süre 10 yıla çıkarıldı. Bunun yanında, yerlilik oranı şartı %20 olarak
Belirlenmiş; Cumhurbaşkanı bu oranı %40’a çıkarmıştı. Sivil toplum örgütleri bu düzenlemeleri protesto etmiş ve konuyu yargıya taşıyacaklarını duyurmuşlardı. CHP bu düzenlemeyi Anayasa Mahkemesi’ne götürdü. Artık mahkemenin vereceği karar bekleniyor.
EKPSS ve Engelli Memur Atamaları
EKPSS yerleştirme sonuçları açıklandı. Bu yılki yerleştirmeler öncekiler kadar
görkemli bir törenle duyurulmadı, ancak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş törene katıldı. Atanan adaylar şimdi güvenlik soruşturması
ve arşiv araştırması gibi prosedürleri tamamlayarak görevlerine başlayacaklar.
Sayısal verilere baktığımızda lisans düzeyinde 10.020 kişi tercihte bulunmuş, ancak sadece 1.090 kadro açılmış ve bu kadrolardan 81’i boş kalmış. Ön lisans
kademesinde ise 11.713 kişi tercih yapmış, açılan 261 kadronun tamamı dolmuş. Ortaöğretim seviyesinde ise 4.199 kişi tercih yaparken açılan 419 kadronun
tamamına atama yapılmış. Genel toplamda, 6.388 aday tercihte bulunmuş ve 1.770 kadronun 1.689’una yerleştirme gerçekleşmiş. Bu sayılara ilkokul, ortaokul ve ilköğretim kademesinde kura ile atanan 60 kişi dahil değil. 2026 yılına kadar yeni bir EKPSS yerleştirme sürecinin olma ihtimali düşük görünüyor.
Engelli Öğretmen Ataması Yapılıyor
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), engelli öğretmen atamaları için yeni bir süreç başlatıyor. 24 Şubat – 10 Mart tarihleri arasında ön başvurular alınacak, 16 – 28 Nisan tarihleri arasında ise başvuruda bulunan engelli öğretmen adayları tercihlerini yapacaklar. 30 Nisan’da sonuçlar açıklanacak. Adayların görevlerine 1 Eylül’de başlamaları planlanıyor.
2023 yılında yapılan engelli öğretmen atamasında formasyonu olmayan adaylar da dahil olmak üzere 4.000’in üzerinde başvuru sahibinin ataması gerçekleşmişti. Ancak bu alımların ardından MEB, mevcut kadro kotasının dolduğunu açıklamış ve 2024 yılı içinde yeni bir atama yapılmayacağını duyurmuştu. MEB Akademi’nin 2025 Eylül itibarıyla devreye girmesi planlanıyor. Dolayısıyla bu tarihten önce son bir kadrolu engelli öğretmen ataması yapılıyor.
Görme Engellilerin Kitaplara Erişimi için İmza Kampanyası
Görme engellilerin elektronik kitaplara erişimi konusunda önemli bir girişim başlatıldı. Eğitimde Görme Engelliler Derneği, Engelsiz Erişim Derneği, Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği ve Körüz Biz Derneği iş birliğiyle Change.org üzerinde bir imza kampanyası başlatıldı. Kampanyanın amacı, 2012 yılında yürürlüğe giren 6279 sayılı kanuna rağmen görme engellilerin kitaplara erişiminin sağlanamaması konusundaki eksiklikleri gidermek.
2012 yılında çıkarılan yasa, görme engellilerin elektronik kitaplara erişimini sağlamak amacıyla tüm yayınevlerinin eserlerinin bir kopyasını Milli Kütüphane’ye göndermesini zorunlu kılıyordu. Ancak aradan geçen 13 yıla rağmen bu düzenleme hayata geçirilmedi. İlk yıllarda sivil toplum örgütleri konuyu gündeme getirmiş ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na yönelik lobi faaliyetleri yürütmüş olsa da somut bir gelişme sağlanamadı. Son yıllarda yayınevleri güçlü bir lobi oluşturdu ve bu düzenlemenin uygulanmasına karşı direndi. Şimdi dört dernek, Change.org üzerinden başlattıkları kampanya ile bu konuyu tekrar gündeme taşıyor. Ancak kampanyanın sadece imza toplamakla kalmaması, sosyal medyada daha fazla duyurulması ve basında geniş yankı bulması gerektiği belirtiliyor. Şu ana kadar kampanya hakkında basında bir haber yer almadı. Sosyal medya paylaşımlarının da sınırlı olduğu görülüyor. Derneklerin bu kampanyayı YouTube, podcast kanalları, dergiler ve bültenler gibi farklı mecralarda daha fazla duyurması gerektiği vurgulanıyor.
Erzurum’da Mahkeme Heyeti Engelli Tanığın Evinde Duruşma Yaptı
Erzurum’un Hınıs ilçesinde, bedensel engelli bir tanığın mahkemeye erişimi sağlanamadığı için mahkeme heyeti tanığın evine giderek ifadesini aldı. Tanık Cevdet Işık, sol kolu ve bacakları protez olduğu için mahkemeye bizzat katılamadı. Mahkeme heyeti, erişilebilir adalet çerçevesinde tanığın evinde duruşma yaparak ifadesini almayı tercih etti. Işık, bu uygulamadan memnuniyet duyduğunu ifade ederek mahkeme heyetine teşekkür etti. Engellilerin evde hizmet almalarının bir standart haline gelmemesi gerektiği, kamu binalarının erişilebilir hale getirilmesinin esas çözüm olması gerektiği belirtiliyor.
İzmir’de İşitme Engelli Öğrenciye Zorbalık
İzmir’de, 7 yaşındaki işitme engelli bir öğrenci, okulda hem akran zorbalığına maruz kaldı hem de öğretmeninin ihmaliyle karşılaştı. Küçük çocuk, arkadaşları tarafından başındaki işitme cihazı çıkarılıp fırlatılarak zarar gördü. Olayı öğretmenine bildirdiğinde, öğretmen duyarsız bir şekilde “Çalışmazsa çalışmasın” diyerek duruma kayıtsız kaldı. Bu ihmalin yanı sıra, öğrenci ailesinin iddiasına göre öğretmen, ders saatlerinde TikTok’a giriyor, öğrencilerin fotoğraflarını ve videolarını çekerek sosyal medyada paylaşıyordu. Ayrıca karne günü öğrencinin sınıf fotoğrafına dahil edilmemesi, çocuğun psikolojik olarak daha fazla etkilenmesine yol açtı. Aile, öğretmen hakkında savcılığa suç duyurusunda bulundu. Yetkililerden olayın detaylıca soruşturulması ve gerekli önlemlerin alınması umuluyor.
İşitme Engelliler Olimpiyatları
İşitme Engelliler Olimpiyatları, 2025 yılında Japonya’nın Tokyo kentinde düzenlenecek. İşitme Engelliler Yaz Olimpiyatları’na Türkiye, 24 branşta katılım gösterecek. Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu Başkanı Dursun Gözel, ülke olarak şampiyonluk hedeflediklerini açıkladı. Türkiye, geçmiş olimpiyatlarda başarılı performans sergilemiş olsa da 2021’de düzenlenen son olimpiyatlarda takım sıralamasında 7. oldu. Bu yıl güreş, tekvando, atletizm, yüzme, basketbol, voleybol ve masa tenisi gibi branşlarda mücadele edecek Türk sporcuların kamp süreçleri yoğun bir şekilde devam ediyor. Japonya’daki organizasyon dünya genelinden binlerce işitme engelli sporcunun katılımıyla gerçekleşecek. Türkiye’nin madalya sıralamasında üst sıralarda yer alması hedefleniyor. İşitme Engelliler Olimpiyatları’nın Paralimpik Oyunlar’dan bağımsız olarak düzenlendiği ve işitme engelli sporcular için özel bir platform sunduğu da vurgulanıyor.