ÖTV muafiyeti ile engelli araç alma ve engelli emeklilik düzenlemeleri yargıya taşınıyor
ÖTV muafiyeti ile satın alınan engelli araçlarının kullanım sınırlamaları, engelli araç alma süresi ve engelli emeklilik şartlarındaki değişiklikler gündem olmaya devam ediyor. Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği Başkanı Av. Şerif Ali Mutlu, dernek olarak ÖTV muafiyeti ve engelli emeklilik düzenlemeleri konularında yürüttükleri hak mücadelelerini anlatıyor.
Son dönemde engelli bireylerin ekonomik haklarına yönelik çeşitli kayıplar ve düzenlemeler gündemde öne çıkıyor. Bu bağlamda, ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) muafiyeti ve emeklilik haklarına ilişkin önemli gelişmeler yaşandı. ÖTV muafiyetiyle ilgili düzenlemeler sivil toplum kuruluşları ve engelli bireyler tarafından eleştiriliyor. Dahası, bu konuda dava süreçleri başlatılmış durumda. Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği, bu konuda aktif olarak çalışıyor ve hem dava açma hem de anayasa mahkemesine başvurma süreçlerini yürütüyor. Derneğin başkanı Av. Şerif Ali Mutlu, bu düzenlemelerle ilgili detayları ve hukuki süreçlerini bu programda aktardı.
ÖTV Muafiyeti Düzenlemeleri ve Sorunlar
Engelli bireylerin araç alımlarına yönelik ÖTV muafiyetinde ciddi kısıtlamalar getirildi. Bu düzenlemeler 4 Aralık 2024 itibarıyla yürürlüğe girmiş olup, engelli bireylerin araçlarını yalnızca birinci dereceden iki akrabalarının veya sigortalı bir çalışanın kullanabileceği şekilde sınırlandırdı. Bu durum, özellikle birinci dereceden yakını olmayan veya ekonomik durumları nedeniyle sigortalı çalışan istihdam edemeyen engelli bireyler için büyük bir hak kaybına yol açtı. Bu gelişmelerin ardından Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği, Sağlık Hizmetleri Sendikası ile 17 Ocak 2025 tarihinde Danıştay’da dava açtı. Dernek, düzenlemenin engelli bireylerin toplumsal yaşama katılım hakkını ihlal ettiğini ve anayasal eşitlik ilkesine aykırı olduğunu savundu. Dernek, düzenlemenin iptal edilmesi için hukuki mücadeleyi kararlılıkla sürdüreceğini açıkladı.
Öte yandan 27 Aralık 2024’te çıkarılan bir kanunla ÖTV’siz araç alım süresi 5 yıldan 10 yıla çıkarıldı. Bu düzenleme, araç alımını zorlaştırdığı gibi, anayasal haklar ve Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olarak değerlendirildi. Bununla ilgili Anayasa Mahkemesi’ne başvuru için bilgi notları ve dokümanlar Cumhuriyet Halk Partisi’ne gönderilmek üzere hazırlanıyor.
Engelli Emeklilik Haklarındaki Değişiklikler
2008 öncesinde yürürlükte olan yasal düzenlemelerde, engelli bireylerin emekliliği, engellilik oranlarına göre belirlenirken, 2008 sonrası yürürlüğe giren düzenlemelerde, bu kriter meslekte çalışma gücü kayıp oranına bağlandı. Bu değişiklik, engelli bireylerin aleyhine sonuçlar doğurdu. Örneğin, birden fazla engellilik durumu bulunan bireylerin sadece en yüksek engel oranı dikkate alınmakta ve diğer engellilik durumları göz ardı edilmektedir. Bu, birçok engelli bireyin emeklilik statüsü dışına çıkmasına neden oldu. Ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) emekli bireyleri kontrol muayenesine tabi tutma yetkisi, engelli bireylerin mevcut emeklilik haklarını da tehdit ediyor.
Derneğin Çalışmaları
Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği, engelli bireylerin haklarını savunma noktasında önemli bir rol oynuyor. Dernek, yasal düzenlemelerin iptali için hem bireysel hem de toplu dava süreçlerini başlatıyor ve anayasa mahkemesine taşınması için lobi faaliyetleri yürütüyor. Ayrıca engelli bireylerin yaşadığı sorunlara yönelik ücretsiz hukuki destek sağlıyor. Dernek, sadece görme engelli hukukçulardan oluşsa da tüm engelli bireyler için çalışıyor ve evrensel hukuk ilkelerini savunuyor.
Dernek Başkanı Şerif Ali Mutlu, engelli bireylere ve hak savunucularına yargı mekanizmalarını etkin bir şekilde kullanma çağrısı yaparak, hukuki mücadelelerin önemini vurguladı. Hak arama sürecinin sokakta, siyasette ve yargıda aynı anda yürütülmesi gerektiğinin altını çizdi.