Engelliler İçin Yenilikçi erişilebilir Çözümlerle Paris 2024 Olimpiyatları ve Paralimpik Oyunları
2024 Paris Olimpiyatları, 26 Temmuz tarihinde başladı ve 11 Ağustos tarihine kadar sürecek. Olimpiyatlarda bir hafta geride kalırken madalyalar sahipleriyle buluşmaya devam ediyor. Öte yandan “engellilerin olimpiyat oyunları” olarak bilinen 2024 Paris Paralimpik Oyunları ise 28 Ağustos – 8 Eylül tarihleri arasında düzenlenecek.
Paris’te gerçekleşen Olimpiyat ve Paralimpik oyunlarının kapsayıcı hale gelebilmesi için çok önemli düzenlemeler uygulandı. Engelli izleyicilerin bu oyunlardan eşit ve erişilebilir biçimde yararlanabilmesi için alınan tedbirler, Türkiye’de farklı kurumlar tarafından gerçekleştirilen çeşitli tür ve ölçekteki organizasyonlar için de örnek olabilecek nitelikte. Eğer “göstermelik” değil de gerçekten erişilebilir bir organizasyon yapılmak isteniyorsa, işte çözümler burada. Gelin bu erişilebilirlik düzenlemelerine hep birlikte bakalım.
Derleyen: Emre Taşgın
Paris 2024 Oyunlarında erişilebilirlik kavramı ne ifade ediyor?
Paris 2024’te erişilebilirlik kavramı, engelli insanların biletlerini satın aldıkları andan tribüne gelene kadar Paris 2024 Oyunlarında özgürce hareket edebilmeleri için en iyi koşulların sağlanması anlamına gelmektedir. Paris 2024 Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları için tekerlekli sandalye kullanıcıları de dahil olmak üzere engelliler için toplam 280.000 ayrılmış bilet satışa sunulmuştur. Buna ek olarak Paris 2024, tüm engellilere mümkün olan en iyi seyirci yolculuğunu ve Oyun deneyimini sağlamak için çeşitli engel türlerine uyarlanmış farklı yenilikçi araçlar ve çözümler uygulamaya koymuştur.
Bilet satın alırken erişilebilirlik
Paris 2024, engelli bireyler için ayrılmış kolay erişimli koltuk veya tekerlekli sandalye uyumlu alanlarda bilet satın alma imkanı sunan gerçek zamanlı bilet satış platformu işletmektedir. Tekerlekli sandalye kullanan izleyiciler için, Önlerinde ayakta duran seyirciler olsa bile iyi bir görüş ve etkileyici bir oyun izleme deneyimi sunmak amacıyla tüm yarışma mekanları denetlenmiştir. HTML versiyonunda dört biletleme kılavuzu çevrimiçi olarak yayınlanmıştır. Bu kılavuzlardaki gerekli tüm bilgiler, görme engelliler için ekran okuma yazılımı ile uyumlu bir formatta sunulmuştur. Bilet satın alan herkes, kendilerine eşlik eden bir kişi için yan yana oturabilecekleri bir bilet ekleyebilirler.
Paris 2024 mekanını ziyaret etmeye hazırlanırken erişilebilirlik
Paris 2024 Oyunları uygulamasında bulunan “ulaşım” sekmesinde, her mekan için erişim bilgilerini sağlamak amacıyla özel bir sayfa ve seyirci rehberi yayımlanmıştır. Seyirciler, Paris 2024 Oyunları uygulamasını kullanarak erişilebilir servis hizmetleri ve istasyon yardımı için çevrimiçi rezervasyon web sitesine erişebilirler.
Paris 2024 mekanına seyahat ederken erişilebilirlik
150 erişilebilir servis, yedi Paris istasyonundan ve Rosa Parks istasyonundan tüm engelli kişilere, bilet sahibi ve refakatçisi (ve refakatçisine ek olarak en fazla 3 çocuk) için bir metro bileti fiyatı olan 4€ karşılığında hizmet vermektedir. 2024 yılında Île-de-France’da 1.000 erişilebilir taksi hizmete açılmıştır. Bu sayı, 2022 yılında Paris’te mevcut olan 250 erişilebilir taksinin dört katıdır. Transilien ağında, özellikle Olimpik ve Paralimpik yarışma mekanlarına yakın 140 erişilebilir istasyon bulunmaktadır. Ayrıca hareket kabiliyeti kısıtlı kişileri taşıyan taksiler için 650 ek park izni verilmiştir.
Paris 2024 mekanında erişilebilirlik
Otopark alanlarında, tekerlekli sandalyedeki bireylerin mevcut alanların sınırında kişisel araçlarını park etmelerine izin verilmektedir. On iki spor ve kutlama mekanında Toyota’nın “Erişilebilir taşıma sistemi” sayesinde seyircilerin koltuklarına ulaşmaları için araçlar sunulmaktadır. Taksiyle veya başka bir kişinin kullandığı bir araçla mekana gelen engelli bireyler için mekan sınırları içinde belirlenmiş bırakma ve alma bölgeleri bulunmaktadır. Her mekanın girişinde engellilere özel bir karşılama masası vardır. Buradan itibaren engellilere koltuklarına kadar yardım edilir veya isteyenlere tekerlekli sandalye sağlanır. Tüm karşılama masaları, işitme engelli kişilerle iletişimi kolaylaştırmak için indüksiyon döngü sistemi teknolojisi ile donatılmıştır. Tüm Paris 2024 gönüllüleri, engelli kişilere destek olmak için iletişim konusunda bir eğitim almıştır. Bu eğitim; kişinin kendisini engellilere tanıtması, engelli kişiye hitap ederken yüzünü ona doğru dönmesi, refakatçileriyle değil engellilerle konuşması gerektiği, engelli kişilerin rehber köpeklerini sevmemesi gibi konuları içermektedir. Tanınmak isteyen ancak görünür bir engeli bulunmayan kişiler, engellilere ayrılmış karşılama masasından özel bir kurdele talep edebilirler. Bu sayede kendilerinin engelli olduğu anlaşılabilecektir.
Paris 2024 mekanına girerken erişilebilirlik
Engelli kişilere özel uyarlanmış tarama protokolü, alçak masalar ve ihtiyaç halinde uzakta bir alan ile hızlı giriş imkânı sağlanmaktadır. Tekerlekli sandalye kullanıcıları için hareketi kolaylaştırmak amacıyla daha düşük veya kapalı zemin kablo koruyucuları yer almaktadır. Tüm mekanlarda haritalar, piktogramlar (özel simgeler), Fransızca ve İngilizce dilinde bilgiler, görünür renkler ve büyük yazı tipleri içeren uyarlanmış tabelalar yerleştirilmiştir. Rehber köpekler için bir dinlenme alanı kurulmuştur. Mağaza tezgahlarındaki ürünler, kısa boylu bireyler ve tekerlekli sandalye kullanıcıları için erişilebilirliği sağlamak amacıyla dikey olarak sergilenmektedir. Yüksekliği ayarlanmış düğmelere sahip erişilebilir su çeşmeleri yer almaktadır.
Paris 2024’te müsabakaları izlerken erişilebilirlik
Görme engelliler için Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları’ndaki belirlenen spor etkinliklerinde sesli betimleme hizmeti sunulmaktadır. Olimpiyat oyunlarında atletizm, futbol, judo, yüzme, tenis ve binicilik; Paralimpik oyunlarında ise
boccia, futsal, goalball, Para atletizm, Para badminton, Para judo, Para yüzme, Para masa tenisi ve tekerlekli sandalye tenisi branşlarında sesli betimleme sağlanacaktır. Tüm seyircilere açık olan bu hizmet, Olimpik Yayın Hizmeti tarafından canlı yorum versiyonu ile Fransızca ve İngilizce olarak mevcuttur. Bu hizmet ilk kez, Oyunların resmi uygulamasında seyircilerin bilet numaralarını cep telefonlarına girmeleri ve kişisel kulaklıklarını takmaları suretiyle kullanılabilecektir. 13 yarışma mekanında 123 madalya etkinliği için toplam 460 saatlik dinleme süresi sunulacaktır. Betimlemesi yapılan tüm etkinlikler, bilet satış uygulamasında ve seyirci rehberinde “AD (sesli betimleme)” olarak işaretlenmiştir. Dağ bisikleti için Elancourt Tepesi, kros etkinlikleri için National Golf veya Versailles gibi geniş alanlar için, Spor sunum Ekibi konuşmacıları ve sunucuları tarafından Fransızca ve İngilizce olmak üzere dönüşümlü olarak canlı yorum hizmeti sunulacaktır. Tüm törenlerdeki konuşmalar ve açıklamalar sistemli bir şekilde işitme engelliler için alt yazı halinde ve Fransız İşaret Dili ile sunulacaktır.
Yenilikçi teknolojik erişilebilirlik çözümleri
Görme engelliler için dokunsal bir tablet, kullanıcıların hareketli bir mıknatıs sayesinde topun konumunu ve bir titreşim sistemi aracılığıyla oyunun yoğunluğunu gerçek zamanlı olarak göstermelerini sağlayacaktır. Bu tabletler Paris bölgesindeki altı müsabaka alanında kullanılabilecektir. Hizmet, Olimpiyat Oyunları boyunca 3 spor branşında 32 etkinlikte; Paralimpik oyunları süresince 4 branşta ve 37 etkinlikte mevcut olacaktır. Tabletler, Olimpiyat Oyunlarında futbol, rugby ve basketbol; Paralimpik oyunlarında ise futsal, tekerlekli sandalye rugby, tekerlekli sandalye basketbolu ve goalball branşlarında hizmete sunulacaktır. 45 tablet, Olimpiyat Oyunlarında 92 ve Paralimpik Oyunlarında 121 olmak üzere toplam 213 saat boyunca kullanılabilir olacaktır. Hizmet, engelli bireyleri temsil eden derneklere verilen bir form aracılığıyla önceden rezervasyon yoluyla sağlanacaktır. Mekanlarda da sınırlı sayıda tablet bulunacaktır.
Az görenler için Stade de France’da atletizm, para atletizm ve iki kapanış töreninde oyun alanına yakınlaştırma yapmaya yarayan gözlük sağlanacaktır.
Paris 2024, hastanelerde yaşayan çocukların oyunların kutlamalarına uzaktan katılmalarını sağlamak için tasarlanmış bir robot olan Robby adlı bir telepresence projesine kapılarını açmıştır. telepresence, kullanıcının fiziksel olarak bulunmadığı bir alanda sanki oradaymış gibi görünmesini veya uzaktaki alanı etkilemesini sağlayan teknolojileri ifade eder. Bu kapsamda iki robot iki gün Olimpiyat Oyunlarında ve İki gün Paralimpik Oyunlarında olmak üzere dört gün boyunca Oyunlara katılacaktır. Böylece sekiz hastanedeki çocukların seyirci olarak benzersiz sahne arkası deneyimleri yaşamasını sağlayacaktır. Bu çocuklar bir saat boyunca yarışma mekanlarını ve simgesel yerleri keşfetmek, sahadaki insanlarla etkileşim kurmak ve Oyunların atmosferini hissetmek için bir mobil sisteme bağlanabileceklerdir.
Erişilebilir etkinlikler planlayalım
Türkiye’de engelli bireylerin sosyal yaşama katılabilmesi için erişilebilir çözümler hayata geçirilmiyor. Bu nedenle düzenlenen birçok festival ve spor organizasyonu engelli izleyicilerin katılımına uygun değil. Oysaki organizasyonların planlama aşamasında erişilebilirlik bütçesi oluşturulur ve uzman bir ekiple hareket edilirse, engellilerin etkin olarak katılabileceği kapsayıcı hale getirilmiş etkinlikler gerçekleştirilebilir. Üstelik yüksek bütçeli erişilebilirlik çözümlerine de her zaman gerek olmayabilir. Her etkinlik özeldir ve ayrı bir planlama ile erişilebilir hale getirilebilir. Eğer etkinlikler herkesin katılımına uygun biçimde düzenlenirse, daha fazla kesim katılım sağlayabilir ve organizasyon sahibi kapsayıcılığa duyarlılığı ile tanınabilir. İşte; 2024 Paris Olimpiyat ve Paralimpik oyunları erişilebilir çözümleriyle önemli bir örnek olarak karşımızda yer alıyor.
Erişilebilir etkinliklerde buluşabilmek dileğiyle…
