|

Engellilerin gündemi (23. bölüm)

 

Bu sayfada Engellilerin Gündemi programının 23. bölümüne ait videoyu ve geniş özetini bulabilirsiniz.

 

Engellilerin Gündemi Geniş özet

ÖTV Muafiyeti ile engelli aracı alma kısıtlamasına dair son gelişmeler

ÖTV muafiyetiyle engelli aracı almak isteyen kişilerin bu haklarının kısıtlanacağı yönünde dolaşan haberler, özellikle bayramdan önce piyasaya servis edilerek engelli camiasında büyük tepkilere yol açtı. Bu haberler, bir kısım engellilerde ciddi endişeler yarattı ve birçok sivil toplum örgütü ve platform tarafından dile getirildi. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahir Özdemir Göktaş, bu konuda resmi bir açıklama yaptı. Bakan, engelli bireylerin ÖTV muafiyeti konusunda kazanılmış haklarının suistimal edildiğine ve bunun kamuoyunda rahatsızlık oluşturduğuna dikkat çekti. Çok sayıda şikayet ve ihbar aldıklarını belirten Bakan Özdemir Göktaş, engellilere yönelik desteklerin ve avantajların suistimal edilmesine karşı olduklarını ve engelli bireyleri mağdur edecek herhangi bir düzenlemeyi hayata geçirmeyeceklerini vurguladı. Engellilerin araç alımında olumsuzluk yaşamamaları ve bu haklarını kullanmaktan mahrum kalmamaları için çalışmalarını sürdüreceklerini belirtti.

Engellilerin Haklarına Erişim Platformu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Dr. Sevim Sayın Madak ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmede, ÖTV muafiyetiyle ilgili hak kaybı olmayacağına dair teminat alındı. Bakanlık, engellilerin ÖTV muafiyetinde herhangi bir olumsuz düzenleme yapılmayacağını belirtti. Ayrıca, engelli kamu personel sınavına ilişkin engellilerin tasarruf genelgesinden muaf tutulması, bakım sigortası ve annelerin sigortalanması gibi konular da görüşüldü ve bu konularda çalışmaların devam ettiği bilgisi alındı.

Engelliler, ÖTV muafiyetinin kapsamının genişletilmesi gerektiğini savunuyorlar. Özellikle, görme engellilerin destek teknolojilerine (örneğin, Braille ekranlar, akıllı bastonlar) erişimlerinin kolaylaştırılması gerektiği vurgulanıyor. Görme engelliler, hayatlarını kolaylaştıracak bu tür teknolojileri ÖTV muafiyeti kapsamında almak istiyorlar. Bu taleplerin bakanlık gündemine alınmış olması olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Engellilerin Haklarına Erişim Platformu, bu konuda karar süreçlerine dahil edilmek için çalışmalarını sürdürüyor. Platform, ÖTV muafiyetinin kısıtlanmaması ve engellilerin kazanılmış haklarının korunması için mücadelesine devam edecek. Bu konuda, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile sivil toplum örgütleri arasındaki görüşmelerin ve meclise gelecek yasa tasarılarının takip edilmesi gerektiği belirtiliyor.

 

AJet engelli indirimli uçak bileti

Türk Hava Yolları (THY) ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında imzalanan yeni protokol kapsamında, engelliler, şehit yakınları, gaziler ve gazi yakınlarına uçak biletlerinde belirli indirimler sağlanacak. Bu indirimler, AJet (eski adıyla Anadolujet) uçuşları için geçerli olacak. İndirim oranları şu şekilde:

Şehit yakınları, gaziler ve gazi yakınları, malul ve malul yakınları için iç hat ve KKTC seferlerinde %50, dış hatlarda ise %20 indirim.

Engelliler için iç hat ve KKTC uçuşlarında %20, dış hatlarda %25 indirim.

Aslında bu indirimler yeni değil. Daha önce de THY ve Anadolujet iş birliği kapsamında engellilere, şehit yakınlarına ve gazilere benzer indirimler sağlanıyordu. Ancak Anadolujet’in AJet’e dönüşüm sürecinde bir süre engelliler bu indirimlerden faydalanamadı. Yeni protokol ile bu indirimler yeniden hayata geçirilmiş oldu ve bu durum kamuoyunda yeni bir hizmet olarak lanse edildi.

Engelli bireyler ve diğer hak sahipleri, indirimli biletlerini AJet çağrı merkezini arayarak (0 850 333 25 38) veya AJet ofislerine giderek alabilirler. Şu anda mobil uygulama veya web sitesi üzerinden indirimli bilet alımı yapılamıyor. Bu sebeple, indirimli bilet almak isteyenlerin çağrı merkezi veya ofisleri kullanmaları gerekmektedir. İndirimli bilet almak isteyen engelli bireylerin, havalimanına gittiklerinde engelli kimlik kartlarını veya sağlık raporlarını yanlarında bulundurmaları gerekmektedir. Bu belgeler, bilet kontrolü sırasında ibraz edilmelidir.

 

Engelli Maaşı ve Evde Bakım Aylığı güncel tutarları

3 Temmuz’da açıklanan enflasyon verileri doğrultusunda engelli ve evde bakım ücretlerine artış yapıldı. Güncel Tutarlar:

Evde Bakım Aylığı: 9.077 TL’ye yükseldi.

Engelli Aylıkları:

%40 ila %69 oranında engeli olan kişiler için 3.337 TL.

%70 ve üzeri engeli olanlar için 4.999 TL.

18 Yaş Altı Engellilerin Aylığı: 3.337 TL olarak belirlendi.

Bu aylık tutarların insani yaşam şartlarını karşılamada yetersiz olduğu açıkça vurgulandı. Engelli maaşlarının ve evde bakım aylıklarının belirlenmesinde hane geliri kriteri esas alınıyor. Yani, engelli bireyin yaşadığı hanedeki tüm bireylerin geliri toplanarak, engelliye maaş bağlanıp bağlanmayacağına karar veriliyor. Bu durum, engellilerin birey olarak kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini engelliyor ve bu kriterin değiştirilmesi gerektiği yönünde eleştiriler yapılıyor.

 

TİHEK’in özel bir Bankaya görme engelli bir vatandaşa ayrımcılık yaptığı gerekçesiyle Verdiği Ceza

Görme engelli bir birey olan B.G, özel bir banka şubesinde işlem yapmak istediğinde kendisine tek başına işlem yapılamayacağı, yanında noterden vekalet vereceği bir kişinin olması gerektiği söylenmiş. Bu durum üzerine B.G, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) başvuruda bulunmuş. B.G’nin başvurusunu inceleyen TİHEK, görme engelli vatandaşı haklı bularak bankanın ayrımcılık yaptığına hükmetmiş. TİHEK, bankanın görme engelli B.G’ye karşı ayrımcılık yaparak onun insan haklarını ihlal ettiğine karar vermiş.

TİHEK, bankaya üst sınırdan idari para cezası verdi. Banka, ayrımcılık yaptığı için 141.934 TL idari para cezasına çarptırıldı. Bu olayda bankanın adı ve B.G’nin tam kimliği açıklanmadı. Kurumsal itibar nedeniyle bankanın adı gizli tutuldu; B.G’nin ise kimliği tam olarak belirtilmedi.

TİHEK ve Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), son zamanlarda engelli bireylerin hak kazanımlarında önemli rol oynamaktadır. Engelli bireyler, bu kurumlar aracılığıyla haklarını arayabilir ve ayrımcılık durumlarında çözüm bulabilirler. Bu olay da, TİHEK’in engelli bireylerin haklarının korunmasında etkin bir kurum olduğunu göstermektedir.

 

Görme Engelli Hakim Adayı Sabit Kılıç

Sabit Kılıç, görme engelli bir birey olarak uzun yıllardır hakim olma hayali kuruyordu. Bu hedefe ulaşmak için defalarca sınavlara girdi ve mülakat süreçlerine katıldı. Birçok kez önyargıyla karşılaşmasına rağmen, azimle ve kararlılıkla bu süreçleri sürdürdü. Nihayet, Sabit Kılıç hakim adayı olmayı başardı. Kılıç, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile bir görüşme gerçekleştirdi. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, engelli bireylerin yargı teşkilatında görev almalarını sağlayacak mevzuat düzenlemeleri yaptıklarını ve bu düzenlemelerin uygulanmasını görmekten büyük memnuniyet duyduklarını ifade etti. Bakan, Sabit Kılıç’ın bu başarıyı elde etmesinin, diğer engelli bireylere de ilham vereceğini ve bu alanda daha fazla engelli bireyin görev almasını sağlayacağını belirtti.

 

Aksaray’da Zihinsel Engelli Kadir Can Acar’ın Temsili Polis Yapılması

Kadir Can Acar, Almanya’da yaşayan ve polis olma hayali kuran 24 yaşında zihinsel engelli bir birey. Tatil için memleketi Aksaray’a gelen Kadir Can’ın polis olma hayali, Eskil İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından gerçekleştirildi. Kadir Can Acar, Aksaray’da Eskil İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından özel olarak karşılandı ve bir günlüğüne polislik hayalini gerçekleştirdi.

Bu tür temsili organizasyonlar, son zamanlarda sıkça gerçekleştirilmektedir. Tek günlük askerlik, polislik, genç kızların gelinlik giymesi gibi etkinlikler, engelli bireylerin ve ailelerinin hayallerini gerçekleştirme amacı taşımaktadır. Ancak, bu organizasyonlar bazı eleştirilere de maruz kalmaktadır. Bu tür temsili etkinliklerin, gerçekten engelli bireylerin hayallerini mi yoksa ailelerinin hayallerini mi gerçekleştirdiği konusu tartışmalıdır. Ayrıca, bu tür etkinliklerin, engelli bireylerin karşılaştığı gerçek sorunları örtbas etme ve gündem değiştirme amacı taşıyabileceği eleştirileri de bulunmaktadır. Engelli bireylerin eğitim, sosyal entegrasyon ve ekonomik destek gibi daha temel ihtiyaçlarının göz ardı edilmemesi gerektiği vurgulanmaktadır.

 

2024 Paralimpik Oyunları’nda Türkiye

2024 Paralimpik Oyunları, 28 Ağustos – 8 Eylül 2024 tarihlerinde Fransa’nın başkenti Paris’te gerçekleştirilecek. Bu oyunlar, engelli sporcuların olimpiyat oyunları olarak bilinir ve dört yılda bir düzenlenir. 2024 Paralimpik oyunları, Paris’teki yaz olimpiyatlarının hemen ardından yapılacak. Türkiye, 2024 Paralimpik Oyunları’na katılım için şimdiye kadar 79 kota aldı.

Türk sporcular, 2024 Paralimpik Oyunları’nda atletizm, okçuluk, tekvando, masa Tenisi, atıcılık, eskrim, halter, kürek, yüzme, badminton branşlarında yarışacak. Ayrıca, görme engelliler goalball Kadın Milli Takımı ve görme Engelli b1 Erkek Milli Futbol Takımı branşlarında takım olarak yarışacak.

Türkiye’nin 2024 Paralimpik Oyunları’na katılacak sporcularının engel türlerine göre dağılımı şu şekilde: Bedensel Engelli Sporcular: 51 kişi, görme Engelli Sporcular: 21 kişi, özel Sporcular: 7 kişi.

Paralimpik Oyunları’nın müsabakaları, Türkiye’de büyük ihtimalle TRT Spor Yıldız kanalı üzerinden yayınlanacaktır. Önceki organizasyonlarda olduğu gibi, bu yıl da oyunların geniş bir izleyici kitlesine ulaşması beklenmektedir. TRT, zaman zaman görme engelliler futbol maçlarını ve diğer branşlardaki yarışmaları yayınlamaktadır. Engelli sporcuların başarılarını izlemek ve desteklemek için bu yayınların önemli bir fırsat olduğu düşünülmektedir.

 

7 Temmuz Engelliler Kanunu Yıl dönümü:

7 Temmuz 2005 tarihinde Türkiye’de engelli bireylerin haklarını korumak ve toplumsal hayata eşit şartlarda katılımlarını sağlamak amacıyla 5378 sayılı Engelliler Kanunu kabul edilmiştir. Bu tarih, Türkiye’nin engellilik alanında önemli bir dönüm noktası olarak önemlidir. Türkiye, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ni de kabul etmiş ve taraf olmuştur. Bu sözleşme, engelli bireylerin haklarını uluslararası düzeyde güvence altına almayı amaçlar ve Türkiye, bu sözleşmeye taraf olarak engelli haklarına olan bağlılığını bir kez daha teyit etmiştir.

2005’te kabul edilen kanun, 2014 yılında “Engelliler Hakkında Kanun” olarak adlandırılmış ve bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler, kanunun daha etkin ve kapsamlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ancak, engelli hakları alanında önemli bir yasal çerçeve sunan bu kanunun uygulanmasında bazı zorluklar ve eksiklikler de gözlemlenmiştir.

Engelliler Kanunu’nun en tartışmalı konularından biri erişilebilirlik düzenlemeleridir. 2012 yılında erişilebilirlikle ilgili maddeler ertelenmiş ve bu erteleme süreci defalarca uzatılmıştır. En son Anayasa Mahkemesi, bu ertelemeyi iptal etmiş ve erişilebilirlik konusunun tekrar gündeme gelmesini sağlamıştır. Ne var ki 2005-2024 yılları arasında erişilebilirlik alanında yeterli ilerlemenin kaydedilememesi, bu konuda ciddi eleştirilere yol açmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri’nde de benzer bir tarihsel süreç yaşanmış ve 1990 yılında Amerikan Engelliler Yasası (ADA) kabul edilmiştir. Her yıl Temmuz ayında, Amerikan engellileri ADA’nın kabulünü “Engelliler Onur Ayı” olarak kutlamaktadır. Türkiye’de ise benzer bir bilinç ve kutlama kültürü bulunmamaktadır, ancak 7 Temmuz tarihi, Engelliler Kanunu’nun kabul edildiği önemli bir gün olarak hatırlanmalıdır.

Engelliler Kanunu’nun uygulanmasında ve geliştirilmesinde sivil toplum örgütleri ve kamu kurumlarının rolü büyüktür. Ancak, 2012 yılındaki erişilebilirlik ertelemesi sırasında sivil toplum örgütlerinin yeterli tepkiyi gösterememesi eleştirilmiştir. Bu durum, engelli hakları savunuculuğunda daha güçlü bir tutum benimsenmesi gerektiğini ortaya koymuştur.

Paylaş: