Engellilerin gündemi (20. bölüm)
Bu sayfada Engellilerin gündemi yayınına ait 20. bölümün videosunu ve özetini bulabilirsiniz.
Engellilerin Gündemi yayınının 20. bölümünde şu konular işlendi:
EKPSS sonuçları açıklandı
Geçtiğimiz haftada en çok konuşulan konulardan biri EKPSS oldu. 28 Nisan’da yapılan sınavın sonuçları geçen hafta açıklandı ve itiraz süreci başladı. İtirazlar, ÖSYM’nin aday işlemleri sistemi üzerinden yapılabiliyor ve bu süreçte sınav kitapçıkları da erişime açılıyor. İtiraz için genel amaçlı dilekçe örneği kullanılıyor ve itiraz ücretli. İtirazlar sesli ve görüntülü kamera kayıtları ile inceleniyor ve haklı bulunursa puanlar düzeltiliyor.
EKPSS tercihleri ne zaman yapılacak?
EKPSS sonuçları açıklandıktan sonra tercih dönemi için sorular gelmeye başladı. Ancak, tercih tarihini sadece ÖSYM belirleyemez; kurumların kadro bildirimleri gerekiyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamaları doğrultusunda kamuda tasarruf yapılacak, bu da engelli atamalarını etkileyebilir. Bu süreçten EKPSS atamaları da etkilenebilir. Kadrolar düşük olabilir ve yıl sonuna doğru atama takvimi açıklanabilir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın engelli öğretmen atamaları ise bu kapsamın dışında değerlendiriliyor.
EKPSS puanımla bir yere atanabilir miyim?
EKPSS ile ilgili sıkça sorulan sorulardan biri, belirli puanlarla atanıp atanılamayacağı. Düz memurluk için yüksek puan gerekli, ancak meslek kadroları için daha düşük puanlar yeterli olabilir. Ayrıca, bazı kurumlar EKPSS puanı ile açıktan atama yapabiliyor. Kura başvuruları ilköğretim, ilkokul ve ortaokul mezunları için geçerli. Sınava giren lise, önlisans ve lisans mezunları kura başvurusu yapamaz.
Kamuda kaç engelli memur var?
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, engelli istihdamı hakkında bilgi verdi. 2012 yılından beri EKPSS ile engelli memur ataması yapılıyor ve 68 bin 396 engelli memur istihdam edildi. Kotaların arttırılması için bazı siyasi partiler ve sivil toplum örgütleri baskı yapıyor.
Web Erişilebilirliği Genelgesi
Engelli Hakları İzleme ve Değerlendirme Kurulu toplantısında, dijital erişilebilirlik konusunda çalışmalar yapıldığı ve web erişilebilirlik genelgesi üzerinde çalışıldığı açıklandı. Bu genelgenin yürürlüğe girmesi bekleniyor, ancak şu an için tam olarak ne zaman uygulanacağı belirsiz.
Web erişilebilirliği konusunda WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) standartlarının dikkate alınması gerektiği vurgulandı. WCAG standartlarında üç seviye bulunuyor: A, AA ve AAA. Tek A yüzeysel erişilebilirlik sağlarken, AA genel geçer bir erişilebilirlik standardıdır ve birçok ülke tarafından kabul edilmiştir. AAA ise en yüksek düzeyde erişilebilirlik sunar, ancak uygulanması zordur. Türkiye’de çıkarılacak genelgenin AA standartlarını zorunlu kılması gerektiği, ancak duyumlara göre tek A standardının uygulanacağı yönünde bilgiler olduğu belirtildi. AA standartlarının zorunlu olması gerektiği savunulurken, mevzuatların değişmesinin zor olduğu, bu yüzden genelge yürürlüğe girmeden önce bu sürecin hızlandırılması gerektiği ifade edildi.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın sivil toplum kuruluşlarını çalışmalara dahil etmesi
Bakanlığın engelli alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarıyla daha katılımcı bir süreç yürütmesi gerektiği vurgulandı. Engellilikle ilgili pandemi döneminde yapılan önemli çalışmalar hatırlatılarak, çeşitli konularda toplantılar düzenlendiği ve birçok sivil toplum örgütünün bu toplantılara katıldığı belirtildi. Ancak, bazı toplantılara sadece belli başlı konfederasyonların davet edildiği, eleştirel görüşler sunan sivil toplum kuruluşlarının ise dışarıda bırakıldığı ifade edildi. Bakanlığın daha kapsayıcı olması ve tüm sivil toplum kuruluşlarını çalışmalara dahil etmesi gerektiği üzerinde duruldu. Engelli örgütlerinin uzmanlık alanlarında bağımsız çalışmalar yapabildiği, federasyonlara veya konfederasyonlara üye olmadan faaliyet gösterebildiği belirtildi. Bu örgütlerin, engellilik alanındaki çalışmalarına katılım sağlaması gerektiği ve bakanlığın, bu tür toplantılara daha geniş bir katılımı teşvik etmesi gerektiği vurgulandı.
Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü değişti
Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde yeni bir devir teslim töreni yapıldı ve Dr. Yasin Akar görevi devraldı. Engellilikle ilgili sosyal modelin benimsenmesi gerektiği vurgulanarak, bu genel müdürlüğe sadece sağlık sektöründen değil, farklı alanlardan da atamalar yapılması gerektiği belirtildi.
Sokak köpekleri ve engelliler
Son haftalarda en çok konuşulan konulardan biri de sokak köpekleri. Görme engelliler için büyük bir sorun teşkil eden sokak köpekleri, meclis gündeminde de ele alınıyor. Çeşitli çözüm önerileri sunulurken, kısırlaştırma, barınak oluşturma ve sahiplendirme gibi alternatifler üzerinde duruluyor. Engelli bireylerin yaşadığı sorunlar ve bu sorunların nasıl ele alınması gerektiği gündeme getirildi. AK Parti’nin MKYK üyesi görme engelli Cemal Donat, kendisinin de köpeklerin saldırısına maruz kaldığını belirterek, bir vatandaşın yardımıyla kurtulduğunu ve bastonunun parçalandığını söyledi. Bu olay üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, Donat’a geçmiş olsun dileklerini ileterek, şükür ki sadece bastonu parçalamışlar dedi. Ayrıca, AK Parti’nin engelli milletvekili Serkan Bayram, sokak köpekleri konusunda siyasetin bir çözüm üretmesi gerektiğini belirtti. Bayram, sokak köpeklerinin vatandaşlar için hayati tehlike oluşturduğunu ve özellikle engelli vatandaşların bu konuda daha fazla risk altında olduğunu vurguladı. Sokak köpekleriyle ilgili yasal düzenlemelerin ve tekliflerin desteklenmesi gerektiğini ifade etti. Sokak köpekleri meselesi, engelli bireyler için ciddi bir sorun teşkil ediyor. Görme engelliler için baston kullanımı sırasında köpeklerin saldırısına uğrama riski yüksek. Bu durum, görme engellilerin bağımsız hareket kabiliyetini kısıtlıyor ve ciddi güvenlik sorunlarına yol açıyor. Köpeklerin saldırgan davranışları, görme engellilerin günlük yaşamında sürekli bir tehdit oluşturuyor. Sorunun çözümü için çeşitli öneriler sunuluyor. Öncelikle, köpeklerin kısırlaştırılması ve barınakların oluşturulması gerekiyor. Var olan barınakların kalitesinin arttırılması, köpeklerin daha iyi koşullarda yaşamalarını sağlayabilir. Ayrıca, hayvanların sahiplendirilmesi teşvik edilmeli. Sokak köpeklerinin uyutulması gibi çözümler ise eleştirilerek, bunun aslında hayvanları öldürmek anlamına geldiği ve daha insancıl çözümler bulunması gerektiği savunuluyor. Engelli bireylerin güvenliğini sağlamak için yerel yönetimlerin, bakanlıkların ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği yapması gerektiği vurgulanıyor.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel: Engelliler Bakanlığı kurulacak
Engelliler haftasında CHP Genel Başkanı Özgür Özel, engelli bireylerle bir araya gelmiş ve Engelsiz Yarınlar Buluşması adıyla bir organizasyon tertip etmiş. Özel, engellilerle ilgili açıklamalarında CHP iktidarında Engelliler Bakanlığı’nın kurulacağını ve bu bakanlığın başına engelli bir bireyin getirileceğini belirtti. Özel, ayrıca mevcut kabinede sadece bir kadının bulunduğunu ve onun da Aile Bakanı olduğunu vurgulayarak, kadınların farklı alanlarda da temsil edilmesi gerektiğini söyledi. Bu açıklamalar üzerine, engelli bireylerin sadece Engelliler Bakanlığı ile sınırlı kalmaması gerektiği eleştirildi. Özgür Özel’in sadece Engelliler Bakanlığı’na odaklanmasının engelli bireylerin diğer bakanlıklarda da görev alabileceği gerçeğini göz ardı ettiği belirtildi. Engellilerin Hazine ve Maliye Bakanı, Kültür ve Turizm Bakanı, Sağlık Bakanı veya Milli Eğitim Bakanı gibi pozisyonlarda da yer alabilecek kapasitede oldukları vurgulandı. Bu bakış açısının, engelli bireylerin potansiyellerini sınırladığı ifade edildi. Öte yandan, mevcut Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde bakanlıkların yetki ve etkilerinin eskisi kadar güçlü olmadığına dikkat çekildi. Engelliler Bakanlığı’nın, diğer bakanlıklar üzerinde yeterli yaptırım gücüne sahip olmayabileceği ve engellilikle ilgili sorunların çözümünde etkili olamayabileceği eleştirildi. Bunun yerine, Cumhurbaşkanlığı’na bağlı bir üst kurul oluşturulmasının daha etkili olabileceği, bu kurulun daha fazla söz hakkına ve yaptırım gücüne sahip olacağı savunuldu. Engellilik alanındaki sivil toplum örgütlerinin bu konuyu daha detaylı tartışması gerektiği ve her iki bakış açısının da avantajlarının ve dezavantajlarının değerlendirilmesi gerektiği belirtildi. Engelliler Bakanlığı’nın kurulmasının bazı artıları olabileceği kabul edilirken, mevcut sistemde daha etkili bir çözüm için farklı yaklaşımlar da değerlendirilmeli.
Görme engellilerin akıllı bastonu: WeWalk
WeWALK’un piyasaya sürdüğü Akıllı Baston 2, görme engellilerin yaşam koşullarını iyileştirmeyi hedefliyor. Yeni versiyonda eklenen mikrofon, hoparlör ve yapay zeka destekli ses asistanı sayesinde baston daha akıllı bir yol arkadaşı olarak tanımlanıyor.
Demet Özdemir Müge Anlı’nın programına tekerlekli sandalye bağışladı
Son olarak, Demet Özdemir’in ATV’de Müge Anlı’nın programına katılarak dört tekerlekli sandalye bağışladığı ve bu tür desteklerin sosyal devlet ilkesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı. Bu tür desteklerin yanı sıra, asıl meselenin sosyal devlet ilkesi çerçevesinde ele alınması gerektiği üzerinde duruldu. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), geri ödemeler konusunda güncel döviz kurlarını takip etmeli ve engelli bireylerin ihtiyaç duyduğu kaliteli ürünleri geri ödeme kapsamına almalıdır. Bedensel engelliler, kaliteli sonda kullanımı gibi konularda da benzer sorunlarla karşılaşmaktadır. SGK’nın döviz kurlarına göre güncelleme yapmaması nedeniyle, kaliteli sonda ve diğer tıbbi malzemeler geri ödeme kapsamında yer almamakta, bu da engelli bireylerin sağlık sorunlarının artmasına yol açmaktadır. Görme engellilerin kullandığı beyaz bastonlar da SGK kapsamında düşük ödemelere tabidir. Kaliteli beyaz bastonlar oldukça pahalı olmasına rağmen, SGK’nın ödediği tutar çok düşük olduğu için görme engelliler bu ödemelerden faydalanmamaktadır. Aynı durum, akülü araçlar ve diğer destek teknolojileri için de geçerlidir. Bu nedenle, destek teknolojilerinin SGK kapsamında değerlendirilmesi ve engelli bireylerin yaşam kalitesini artıracak şekilde güncellenmesi gerekmektedir. Engelli bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve bağımsızlıklarını sağlamak için, temel çözüm sosyal devlet ilkesinin uygulanmasıdır. SGK’nın geri ödemeleri güncelleyerek kaliteli destek teknolojilerini kapsamına alması, engelli bireylerin hak temelli bir yaklaşımla desteklenmesi gerekmektedir.