Dünyada engelliler bülteni (3. bölüm)
Dünyada Engelliler bülteninin bu bölümünde, Birleşik Krallık, ABD ve İran’dan gelen önemli haberleri yorumluyoruz.
Engelliler İçin Uzayda Bir Devrim: ESA’dan Tarihi Karar
Avrupa Uzay Ajansı (ESA), fiziksel engelli bireylerin de uzay misyonlarına katılabilmesi yönünde önemli bir adım attı. 14 Şubat 2025’te yapılan açıklamaya göre, 19 yaşındayken bir motosiklet kazasında sağ bacağını kaybeden John McFall, ESA tarafından uzun süreli Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) görevleri için uygun görüldü. McFall, 2022’de ESA’nın ilk engelli astronot adayı olarak seçilmiş ve uzayda bir engellinin görev alıp alamayacağına dair çeşitli deneylere tabi tutulmuştu.
ESA İnsan ve Robotik Keşif Direktörü Daniel Neuenschwander, McFall’un artık ISS’de uzun süreli görev yapabilecek tam bir astronot olarak sertifikalandırıldığını açıkladı. ESA, McFall ve ekibinin fiziksel engelli bireylerin uzay ortamında yaşayabilmesini ve çalışabilmesini teknik olarak mümkün kıldığını belirtiyor. Bu gelişme uzay çalışmalarının kapsayıcılığı artırma yolunda ilerlediğini ve gelecekte engellilerin de astronot olabileceğini gösteriyor. Ancak McFall henüz belirlenmiş bir görev almadı. Birleşik Krallık Uzay Ajansı da McFall’un sürecinin sonraki aşamalarında ona destek vereceğini açıkladı.
Dünya çoğunluğa göre dizayn edilmiş bir yer; ancak azınlıklar bu düzeni değiştirmek için mücadele edebilir. Bu nedenle, uzay gibi alanlarda engelli bireylerin varlığı, onların haklarını savunmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.
Trump’ın Otizm Üzerine Tartışmalı Politikaları: Aşı Karşıtlığı Geri Mi Dönüyor?
ABD’de Donald Trump, otizm ve diğer nörogelişimsel bozuklukları hedef alan yeni bir komisyon kurdu. “Amerika’yı Yeniden Sağlıklı Hale Getirme” adlı girişim, çocukluk çağı hastalıklarını incelemeyi amaçlıyor ve otizm, alerji, astım, otoimmün hastalıklar gibi durumları mercek altına alıyor. Ancak komisyonun en dikkat çekici yönlerinden biri, aşıların otizme yol açıp açmadığının araştırılacak olması. Bu konu daha önce birçok bilimsel araştırmayla çürütülmüş olmasına rağmen, Trump yönetimi bu tartışmayı yeniden açmak istiyor.
Otizm savunucuları, otizmin bir hastalık değil, nörolojik bir farklılık olduğunu vurgularken, aşı karşıtlığına dayalı bu girişimi eleştiriyorlar. Amerikan Otizm Derneği, komisyonun bilimsel temellere dayanması gerektiğini belirterek, yanlış bilgilendirme ve çürütülmüş teorilerin yeniden gündeme getirilmesinin zarar verici olabileceğini ifade ediyor.
Bu durum, Trump yönetiminin engellilik ve sağlık politikalarına nasıl yaklaştığını gösteren önemli bir gelişme. Engelli hakları mücadelesi, ABD gibi ülkelerde bile sürekli olarak teyakkuzda olmayı gerektiriyor.
Trump Yönetiminden Engelli Haklarına Darbe: Özel Eğitim Politikaları Değişiyor Mu?
ABD, Donald Trump yönetimi nedeniyle engelli hakları konusunda endişe verici gelişmelere sahne oluyor. Yeni Eğitim Bakanı Linda McMahon, özel eğitimin federal yönetimden alınıp eyaletlere devredilmesi gerektiğini düşünüyor. Daha da şaşırtıcı olan, özel eğitimin Sağlık Bakanlığı’na devredilmesi önerisi.
Özel eğitim, mevcut durumda ABD Eğitim Bakanlığı tarafından yönetiliyor ve her yıl eyaletlere milyarlarca dolarlık fon sağlıyor. Engelli öğrencilerin sivil haklarının korunması da Eğitim Bakanlığı’nın sorumlulukları arasında yer alıyor. Ancak McMahon, engelli bireylerin eğitimle ilgili ayrımcılığını denetleme görevinin Adalet Bakanlığı’na devredilmesi gerektiğini savunuyor.
Bu öneri, engelli hakları aktivistlerini alarma geçirdi. ABD’de 7,5 milyon engelli öğrenci özel eğitimden yararlanıyor ve bu politika değişikliği, eğitim sisteminde büyük aksamalara yol açabilir. ABD, engelli hakları konusunda en gelişmiş ülkelerden biri olarak kabul edilirken, böylesine radikal bir geri adım büyük tepkilere yol açıyor.
İran’da Görme Engelli Öğrencilere Büyük Destek: Yeni Braille Yazıcılar Geliyor
İran’da görme engelli öğrenciler için olumlu bir gelişme yaşandı. UNICEF’in desteğiyle Norveç’ten satın alınan yeni bir Braille yazıcı, İran’daki görme engelli öğrencilerin eğitim materyallerine daha kolay erişmesini sağlayacak.
İran’da 7.145 görme engelli öğrenci bulunuyor. Bunlardan 5.239’u kaynaştırma eğitimine devam ederken, 1.906’sı özel eğitim kurumlarında öğrenim görüyor. Her yıl 28.000 ders kitabı kabartma (Braille) olarak basılıyor ve bu yeni yazıcı sayesinde bu süreç daha verimli hale gelecek.
İran, uluslararası yaptırımlar nedeniyle doğrudan bu tür cihazları satın alamadığı için, UNICEF devreye girerek bu ihtiyacı karşıladı. Yeni yazıcının 30 yıl boyunca 234.350 görme engelli öğrenciye hizmet vereceği öngörülüyor. Bu durum, eğitimde erişilebilirlik açısından büyük bir kazanım olarak değerlendiriliyor.
Bugün ele aldığımız haberler, engelli haklarının dünya genelinde çok farklı yönlere evrilebileceğini gösteriyor. Bir yanda ESA’nın tarihi kararı ile engelliler uzayda yer alma hakkına kavuşurken, diğer yanda ABD’de engelli bireylerin eğitim ve sağlık hakları tehdit altında. İran gibi ülkelerde ise erişilebilirlik konusunda olumlu gelişmeler yaşanabiliyor.
Engelli hakları, mücadele edilmeden kazanılmıyor ve kazanılan hakların kalıcı olması da garanti değil. ABD’de yaşanan gelişmeler, hakların her zaman yeniden savunulması gerektiğini gösteriyor. Engelliler için daha kapsayıcı bir dünya yaratmak adına yapılan her çalışma, gelecekte hepimize daha iyi bir yaşam sunabilir.