Dijital dünyada eşitliğe doğru: Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü
Her yıl Mayıs ayının üçüncü perşembe günü, dijital dünyayı herkes için erişilebilir hale getirmeye adanmış bir gün olarak kutlanan Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü’nü yaşıyoruz. Bu sene Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü (GAAD), 16 Mayıs 2024 tarihinde kutlanıyor.
Dijital erişilebilirlik neden Önemli?
Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü’nün (GAAD) önemi, engelli bireylerin dijital dünyaya ve bilginin sunduğu tüm imkanlara eşit erişim hakkının savunulmasında yatıyor. Dünya Engellilik Raporu’na göre, dünya nüfusunun %15’ini, yani 1 milyardan fazla insanı engelli bireyler oluşturuyor. Bu sayı, engelli bireylerin dijital hizmetlere eşit biçimde erişebilmesinin ne kadar önemli olduğunu açıkça gösteriyor.
Dijital çağda yaşıyoruz ve internet, günlük hayatımızın her alanında kritik bir rol oynuyor. Bilgi edinmek, iletişim kurmak, alışveriş yapmak, e-devlet hizmetlerine erişmek ve daha fazlası için internete güveniyoruz. Fakat engelli bireyler için internet her zaman erişilebilir bir alan olmayabiliyor. Web siteleri, uygulamalar ve dijital araçlar, görme engelli, işitme engelli, hareket engelli veya bilişsel engelli bireyler için çoğu zaman kullanılabilir değil. Bu durum, engelli bireylerin bilgiye ve fırsatlara erişimini kısıtlıyor ve onları toplumdan izole ediyor. Oysa ki erişilebilir bir dijital dünya, engelli bireylere eğitim, iş imkanları, kamu hizmetleri ve sosyal etkileşim gibi alanlarda eşit katılım imkanı sunarak yaşam kalitelerini önemli ölçüde artırır. Aynı zamanda, toplumsal farkındalığı ve kapsayıcılığı da güçlendirir.
Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü’nün hikayesi
Her yıl Mayıs ayının üçüncü perşembe günü kutlanan Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü’nün hikayesi, Los Angeles’lı bir web geliştiricisi olan Joe Devon’un yazdığı bir blog yazısıyla başlıyor. Erişilebilirlik konusundaki bilgi eksikliği ve farkındalığın yetersizliği, Devon’u harekete geçiriyor. Devon, bu yazısında, engelli bireylerin dijital dünyaya erişiminin önemini vurguluyor ve erişilebilirliğin geliştiriciler arasında bilinirliğinin artması gerektiğine dikkat çekiyor. Görme engellilerin kullandığı ekran okuyucular gibi araçlara dair bilginin azlığını gözlemleyen Devon, bu alandaki gelişmelerin daha fazla katkıyla hızlanacağına inanıyor. Bu düşünceyle web geliştiricilerine “dünyayı birlikte değiştirebiliriz” çağrısı yapıyor ve erişilebilirlik için ortak bir gün belirleme fikrini ortaya atıyor.
Devon’un blog yazısı, Toronto’dan bir erişilebilirlik uzmanı olan Jennison Asuncion’un dikkatini çekiyor. Asuncion, Devon’la iletişime geçiyor ve birlikte bu günü organize etmeye karar veriyorlar. Bu çabalar, GAAD Foundation adlı kuruluşun kurulmasına zemin hazırlıyor. GAAD Foundation, o günden beri her yıl Mayıs ayının üçüncü perşembe günü Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü’nü kutlamak için çalışmalar yürütüyor. Farkındalığı artırmak için GAAD Foundation, #GAAD hashtag’i ile sosyal medyada paylaşımlar yapıyor ve farklı ülkelerde düzenlenen etkinlikleri takipçileriyle buluşturuyor. Bu sayede, Dünya Erişilebilirlik Farkındalık Günü her geçen yıl daha da geniş kitlelere ulaşıyor ve engelli bireylerin dijital dünyaya erişimi için önemli bir farkındalık yaratıyor.
Dijital erişilebilirlik için paydaşlara düşen sorumluluklar
Dünya Erişilebilirlik Farkındalık Günü, sadece bir kutlama günü değil, aynı zamanda engelli bireylerin karşılaştığı zorluklara dikkat çekmek, kapsayıcı bir toplum inşa etmek için birlikte çalışmanın önemini vurgulamak ve erişilebilir bir dünya için adımlar atmak için bir fırsat. Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü sadece engelli bireylerin değil, toplumun her kesimini ilgilendiren bir gün. Bu nedenle, dijital erişilebilirliği gerçekleştirmek için tüm paydaşlara önemli görevler düşüyor.
Toplum: Toplumun Engelli bireylerin ihtiyaçlarını ve yaşadıkları zorlukları anlayabilmesi, önyargıları yıkmak ve kapsayıcı bir toplum inşa etmek için ilk adım olacak. Bunun için engellilik alanında farklı kitlelere hitap eden bilgilendirici içeriklerin üretilmesine ve yaygınlaştırılmasına ihtiyaç var.
Ürün Geliştiriciler: Ürün ve hizmetlerin tasarımı ve geliştirilmesi aşamasında engelli bireylerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak ve erişilebilirlik standartlarına uymak hayati önem taşıyor. Bu, web siteleri ve uygulamalar için erişilebilir kodlama teknikleri kullanmayı, ekran okuyucu ve diğer destek teknolojilerle uyumluluğu sağlamayı ve farklı engellilik türlerine hitap eden seçenekler sunmayı içerir.
Web Tasarımcıları: Web tasarımcıları, görsel ve işlevsel açıdan estetik ve kullanıcı dostu web siteleri tasarlamakla kalmayıp, aynı zamanda erişilebilirlik ilkelerini de göz önünde bulundurmalı. Renk kontrastı, metin boyutu, gezinme menüleri ve alternatif metin gibi unsurlar, engelli bireylerin web sitelerini kolayca kullanabilmelerini sağlar.
Sivil Toplum Kuruluşları: Engelli bireylerin dijital hizmetlere erişimini savunmak, farkındalık çalışmaları yürütmek, politika yapıcılarla iş birliği halinde olmak ve erişilebilirlik standartlarının geliştirilmesine katkıda bulunmak sivil toplum kuruluşlarının temel görevleri arasında yer alıyor. Dolayısıyla engelli hakları ve erişilebilirlik konularında çalışan sivil toplum kuruluşları, engelli bireylerin seslerini daha fazla duyurmalarını ve dijital ortamlarda eşit haklara sahip olmalarını kolaylaştırıyor.
Kamu kurum ve kuruluşları: Kamuya ait dijital hizmetleri herkesin erişimine uygun hale getirmek, web siteleri ve mobil uygulamaları WCAG 2.2 erişilebilirlik standardında tasarlamak, Türkiye’de dijital hizmetlerini erişilebilir hale getirmeyen kurumlara yaptırım uygulayacak bir düzenlemenin çıkarılmasını mümkün kılmak ve hazırlanan şartnamelerde mutlaka erişilebilirliğin bir koşul olarak yer almasını sağlamak, kamu kurum ve kuruluşlarının en önemli sorumlulukları arasında yer alıyor.
Dijital erişilebilirlik için birlikte Harekete Geçelim!
Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü (GAAD), kutlamanın ötesinde, dijital erişilebilirlik için yıl boyunca aktif rol almamız gerektiğini hatırlatan bir gün. Madem ki bu gezegende hep birlikte yaşıyoruz, o halde kapsayıcı bir dijital dünya inşa etmek de hepimizin sorumluluğu. Üstelik her gün yapay zeka uygulamalarının hayatımıza daha fazla girdiğini düşündüğümüzde, hem dijital erişilebilirliğin eskisinden daha önemli olduğu, hem de bunu sağlamanın alternatif yollarının bulunmasının kolaylaştığı söylenebilir.
Neler yapabilirsiniz?
Toplumun bir ferdi olarak engelli bireylerin yaşadığı zorlukları anlamaya çalışıp etrafınızda bu konuya dikkat çekerek farkındalık oluşturabilirsiniz.
Bir ürün veya hizmet sağlıyorsanız, erişilebilirliği çalışmalarınıza nasıl uyarlayabileceğinizi araştırabilir ve uygulayabilirsiniz.
Web sitenizin veya uygulamanızın erişilebilirliğini kontrol edebilir ve gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.
Engelli bireylerin dijital haklarını savunan sivil toplum kuruluşlarına destek olabilir ve çalışmalarını yaygınlaştırabilirsiniz.
hepimizi daha özgür ve eşit kılan bir dünyayı birlikte oluşturalım!