Emre Taşgın, Muharrem Ocal

Uluslararası bir körler derneği olan ve Eğitimde Görme Engelliler Derneği olarak üye olmak için başvuruda bulunduğumuz VİEWS İnternational adlı kuruluşun faaliyetlerini izlemek üzere, 4 – 16 Kasım 2013 tarihlerinde 12 günlük bir program çerçevesinde derneğin merkezi olan Belçika’nın Liege şehrine gittik. Bu yazımızda söz konusu derneğin faaliyetleri ve şehir hakkında gözlemlerimizi aktarmaya çalışacağız. Gözlemlerimizi uzun olmaması açısından yazı dizisi halinde sunacağız. Bu sayfada ilgili yazı dizimizin 3. Bölümünü okuyorsunuz.

 

3. bölüm

Yazımızın üçüncü ve son bölümünde 13-15 Kasım tarihlerindeki  gözlemlerimize yer vereceğiz.

Bu dizinin konu başıkları şu şekilde:  Avrupa’da Görme Engelli Bireylerin Eğitim Hayatı ve İstihdam  Olanakları, Görme Engelli Teknolojileri ve Bunların Edinilmesi, Online  E-Öğrenme Portalı, Karanlıkta Yemek.

 

Avrupa’da Görme Engelli Bireylerin Eğitim Hayatı ve İstihdam Olanakları

Ertesi güne şehrin bazı bölgelerinde otobüs hatlarının grev sebebiyle  çalışmaması ve kaldığımız yerin de bu hatlar üzerinde bulunması  sebebiyle bir saat otobüs bekleyerek başladık. Daha sonra VİEWS’un  ortak çalıştığı bir derneğe geldik. Burada VİEWS aracılığıyla EVS  programına katılan görme engelli bir kişi dernek tarafından çıkartılan  yerel bir dergide yayınlanacak olan yazıları derleyerek basıma hazır  hale getiriyor. Bu dergide bölgenin tarihi, yemek tarifleri, burçlar  vb. konulara yer veriliyor. Dernek ayrıca okul çağındaki göçmen  çocuklara Fransızca ve matematik dersleri veriyor. Öğle yemeği  esnasında Vannessa ile Avrupa’daki görme engelli bireylerin eğitimi ve  iş yaşamları üzerine sohbet ettik. İtalya’da görme engelli bireyler  ülkemizde olduğu gibi genellikle sosyal bilimler alanlarında öğrenim  görüyor. Ancak mezun olduktan sonra kendi mesleklerini icra  edebilmeleri için oldukça çaba göstermeleri ve hukuki bir mücadeleye  girişmeleri gerekiyor. Bu yüzden santral operatörlüğü daha yaygın bir  meslek halini almış. Santral memuru istihdamında görme engelli  bireylere öncelik tanınıyor ve bu durum bir yasayla güvence altına  alınmış durumda. Öte yandan; üniversitede mühendislik, fizik, kimya  gibi bölümlerde görme engelli bireylerin okuyup okuyamadığını da  sorduk ve mevcut durumun bizden çok farklı olmadığını öğrendik. Görme  engelli bir kişi dilediği takdirde mühendislik gibi bölümleri tercih  edebiliyor; ancak kendisine genellikle erişilebilir bir ortam  sunulmuyor. Vanessa bize bu durumun Avrupa’da yaklaşık olarak böyle  olduğunu söyledi. Bazı üniversiteler sayısal alanlarda görme engelli  öğrencilere yeterli desteği verseler bile mezuniyetten sonra iş bulma  şansları düşük oluyor. Bizden farklı olarak az da olsa  yükseköğrenimini aşçılık üzerine yapan görme engelli bireyler var.

 

Görme Engelli Teknolojileri ve Bunların Edinilmesi

Öğleden sonra VİEWS ofisinde yer alan kabartma yazıcı, Piaf, kitap  okuma makinesi, kabartma ekran gibi cihazları inceledik. Ofiste iki  yazıcı bulunuyor. Bunlardan biri yalnızca kabartma çıktı almak için  kullanılırken; diğeri aynı kâğıt üzerinde kabartma harfin düz yazı  halini de hissedilebilir şekilde basabiliyor. Ayrıca bu yazıcı  şekilleri de kabartabiliyor. Sunumu yapan Florin bu cihazın yaklaşık  15 yıllık bir cihaz olduğunu söyledi. Daha sonra bir kitap okuma  makinesi inceledik. Ancak bu makine tarayıcı ile değil kamera ile  tarama işlemini gerçekleştiriyor. Bizde genellikle kameranın  kullanışlı olmadığı düşüncesi yaygındır. Ancak masa lambası şeklinde  yer alan bu kameranın tam altına kâğıdı yerleştirmek verimli bir sonuç  almak için yeterli oluyor. Ayrıca tarama hızı da oldukça iyi. Bize  gösterilen diğer bir cihaz ise Piaf’tı. Piaf; yalnızca şekilleri  kabartmak için kullanılan bir cihaz. Piaf kâğıdının bir tarafı normal  kâğıt. Diğer tarafı ise asetat benzeri bir yapıya sahip. İlk önce  normal bir yazıcıyla bu kâğıda basılan şekil daha sonra Piaf  makinesine konularak kabartılıyor. Ayrıca bu kâğıtlar üzerine kalem  ile çizilen bir şekil de Piaf cihazı vasıtasıyla kabartılabiliyor.  Cihazda kabartmanın hissedilebilirliği de ayarlanabiliyor. Son olarak;  Freedom And Scientific firmasının ürünü olan Focus40 Blue adlı  kabartma ekranı inceledik. Bu cihaz Bluetuth özelliğine sahip olan 40  hücreli bir cihaz. Biz cihazın son modelini gördük. Bir önceki modele  göre daha şık ve küçük olarak tasarlanmış. Bu tür cihazlar devlet  tarafından görme engelli bireylere ücretsiz olarak verilebiliyor. Renk  tanıma cihazı, terazi gibi günlük yaşam araçlarından 500 Euro’ya  kadarı devlet tarafından karşılanıyor. Ayrıca pahalı olan cihazlardan  kişi kendi ihtiyacına göre kabartma ekran, kitap okuma makinesi,  elektronik büyüteç gibi araçlardan birini seçebiliyor ve 5 yılda bir  eskisini vermeksizin yenisini alabiliyor. Bununla birlikte, ülkemizde  olduğu gibi arabalardan KDV alınmıyor ve kişinin engel durumuna göre  çalışsa dahi her ay belli bir maaş veriliyor.

 

Online E-Öğrenme Portalı

Ziyaretimizin son günlerine yaklaştıkça programın yoğunluğu da  azalıyor. Ertesi gün Almanya Körler federasyonu’ndan Reiner Delgado,  Skype Aracılığıyla bağlanarak kullandıkları bir online eğitim  platformundan bahsetti. Bu sistem web tabanlı bir öğrenme ortamı  sunuyor. Platforma yüklenen dosyalara yazılım üzerinden erişim  sağlanabiliyor; test, açık uçlu gibi çeşitli sınav teknikleri  kullanılabiliyor. Sistem birçok dosya formatını destekliyor. Ayrıca bu  sistem üzerinde üyelerin birbiriyle yazışması mümkün. Sesli konferansa  dair bir şey kullanmadıklarından bu konuda bilgileri yok. Atudor adlı  açık kaynak kodlu bu platform bir script olarak web sunucusuna  kurulabiliyor.

 

Karanlıkta Yemek

Ziyaretimizin son gününde, dernekte akşam yapılacak karanlıkta yemek  etkinliği için yoğun bir hazırlık yapılıyordu. Biz de bu etkinliğe  katılma şansını yakaladık. Etkinlik yılda iki defa olmak üzere iki gün  üst üste düzenleniyor. Program körler okulunda gerçekleştiriliyor ve  yemekler buranın mutfağında hazırlanıyor. Etkinlikten iki saat önce  mekâna geldik. Mekân akşam için düzenlendi. Ayrıca görme engelli  garsonların masaları rahatça bulabilmesi için yere bantlar çekildi.  Bantlar görme engelli garsonları masanın olduğu tarafa doğru  yönlendiriyor. Etkinlikte görme engelli kişilerin bir kısmı masalara  yiyecek ve içecek götürüyor. Her masada daha önce belirlenen bir ya da  iki kişi tarafından servis yapılıyor. Diğer grup ise barda yer alıyor  ve içecekleri dolduruyor. Biz de bu iki gruba katılarak gecede görev  aldık. Yemek esnasında hiçbir şekilde ışığa izin verilmiyor.  Telefonlarını açmak isteyenler ise uyarılıyor. Misafirler şarkılar  söyleyerek, zaman zaman da masadaki yiyecek ve içecekleri kazayla  dökerek oldukça eğlenceli vakit geçirdiler. Gecenin sonunda ışıklar  açıldı ve karşılarında Noel Baba’yı gördüler. Bu sırada mum ışığıyla  birlikte pasta servisi de yapıldı. Noel Baba’nın gösterisiyle etkinlik  son buldu.

Üç bölümden oluşan yazı dizimizin sonuna geldik. Bu ziyaret Eğitimde  Görme Engelliler Derneği’nin gelecekte uluslar arası alanda etkin  biçimde yer alabilmesi için önemli bir adım oldu. Ayrıca görme engelli  bireylerin Avrupa’daki olanakları üzerine bazı bilgiler edinme şansı  yakaladık. Zaman zaman karşılaştırmalara yer verdik. Kısa sürede her  konuyla ilgili bilgi edinme şansımız olmadı; fakat bu tür yurt dışı  gezilerinin yaygınlaşmasıyla daha farklı deneyimler elde edilebilir.  Bu bağlamda, Eğitimde Görme Engelliler Derneği gelecek dönemde görme  engelli bireylerin yurt dışı tecrübesi yaşayabilmesi için girişimlerde  bulunmayı amaçlamaktadır.

Fotoğraf albümünü görüntüleyin