Görme Engelli Halis Kuralay’ın Çok Yönlü Yaşam Öyküsü
Bu söyleşi, görme engelliler camiasının değerli isimlerinden Halis Kuralay’ın çok yönlü yaşamını, deneyimlerini ve farklı alanlardaki katkılarını derinlemesine ele alıyor. Eğitimci, yönetici, yazar ve sivil toplum gönüllüsü kimlikleriyle öne çıkan Kuralay, hayat yolculuğunda edindiği tecrübeleri ve bakış açılarını izleyici ile paylaşıyor.
Halis Kuralay’ın Eğitimcilik Yolculuğu
Halis Kuralay, 1968 yılında Çanakkale’nin Bayramiç ilçesinde doğmuş, altı kardeşin içerisinde görme engelli tek çocuk. İlköğrenimini İstinye Körler Okulu’nda, ortaokul ve liseyi Büyükçekmece Lisesi’nde tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden mezun olduktan sonra, kariyerine 1,5 yıl aynı üniversitede memur olarak başladı, ardından Milli Eğitim Bakanlığı’na geçerek 1,5 yıl rehber öğretmenlik ve 10 yıl İngilizce öğretmenliği yaptı. Bu dönemde sadece İngilizce öğretmeni olarak kalmadı, Türkçe, fen bilgisi, sosyal bilgiler, din kültürü ve müzik gibi farklı derslere de girerek çok yönlü bir eğitimci kimliği kazandı.
Öğretmenlik döneminin ilk yıllarında edindiği deneyimler onun mesleki gelişiminde önemli bir rol oynadı. Özellikle Kilyos’taki Veysel Vardal Görme Engelliler Okulu’nda (eski adıyla İstinye Körler Okulu) rehber öğretmen olarak görev yaparken okul müdürü Hüseyin Yılmaz’dan aldığı iki önemli tavsiye, öğrencilere yaklaşımını derinden etkiledi: “Sakın ben görme engelliyim, öğretmenler gören, dolayısıyla beni anlamazlar diye ukalalık etme” ve “sana rahatlıkla ulaşabilen çocuklarla çok uğraşma, özellikle sana ulaşamayan çocuklara ulaşmaya çalış.” Bu tavsiyeler sayesinde Halis Kuralay, öğretmenler odasında oturmak yerine, teneffüslerde sınıfları gezerek yalnız kalan, dışlanmış veya sorunlarını dile getiremeyen öğrencilere ulaşmaya gayret etti. Öğrencilerle kurduğu güçlü bağ, ayrıldığı zaman yatakhanede topluca ağlamalarına neden olacak kadar derinleşti. Ancak bu durum Kuralay’a öğrenci-öğretmen ilişkisinde mesafenin önemini de öğretti. Çocuklara her şeyi çok fazla vermenin, onları çok fazla şımartmanın doğru olmadığını anladı, sevgi ve disiplin arasında bir denge kurmanın gerekliliğini kavradı.
Eğitimcilik hayatında yaşadığı unutulmaz anılar arasında, öğrencileriyle birlikte bir piknik organizasyonunu baştan sona planladığı ders örneği öne çıkıyor. Bu etkinlik, öğrencilerin kendi akıllarını kullanarak problem çözme becerilerini geliştirmelerine olanak tanıdı. Ayrıca, İngilizceye ilgilerini artırmak amacıyla düzenlediği İngilizce Olimpiyatları ve Rusça konuşan saatlerle ilgili yaşadığı deneyim, öğrencilerin kendi çabalarıyla öğrenme ve zorlukların üstesinden gelme potansiyelini gözler önüne serdi. Bu dönemde, görme engelli öğrencilerin elde ettiği başarılar, ona öğretmenlik yapmanın hazzını ve motivasyonunu artırdı.
Halis Kuralay’ın Yöneticilik Kariyeri
2005 yılından itibaren yöneticilik kariyerine adım atan Halis Kuralay, bu alanda da önemli tecrübeler edindi. İlk olarak İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde Özel Eğitim Şube Müdürü olarak görev aldı. Bu görevlendirme sürecinde karşılaştığı zorluklara rağmen, 7 yıl boyunca bu alanda hizmet verdi. Yöneticilikteki ilk yıllarında öğretmenlik bakış açısıyla hareket etme eğiliminde olsa da, zamanla bir yöneticinin makro düzeyde düşünmesi gerektiğini, sadece yazışmalarla değil, farklı kurumlarla iş birliği yaparak ve ikna süreçlerini yöneterek sonuç alınabileceğini kavradı.
Milli Eğitim’deki görev süresince, özellikle özel eğitim sınıflarının açılması ve öğrencilerin eğitime erişimi konusunda önemli çalışmalar yaptı. Valilik onayı olmasına rağmen açılmayan özel eğitim sınıflarını tespit etti ve bu konuda ilçe milli eğitim müdürleri ve il milli eğitim müdürü karşısında yaptığı sunumlarla, sınıf açılışlarını hızlandırdı. Ayrıca, eğitim sistemindeki aksaklıkları tespit ederek sağlık raporu almış ancak henüz bir okula yerleşememiş özel eğitim öğrencilerinin durumunu gündeme getirdi. TC kimlik numaraları üzerinden yapılan detaylı incelemelerle, sırada bekleyen birçok öğrencinin aslında farklı okullarda kayıtlı olduğunu ortaya koydu ve bu sayede sistemdeki aksaklıkların giderilmesine katkıda bulundu.
2012 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’ndan ayrılarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na geçti. Burada il müdür vekilliği, Erişilebilirlik Birimi sorumluluğu, Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü (Üsküdar, Kadıköy, Ataşehir ilçeleri sorumluluğu) ve Engelli Hizmetleri Birimi sorumluluğu gibi çeşitli görevlerde bulundu. Engelli Hizmetleri Birimi’nde evde bakım maaşları, kurum bakımı, engelli kimlik kartları gibi alanlarda çalıştı ve kendisine bağlı 10 resmi ve 40’a yakın özel bakım merkeziyle yoğun bir birimde hizmet verdi.
Son 5 yıldır ise AB Projeleri ve Dış İlişkilerden Sorumlu İl Müdür Yardımcısı olarak görev yapıyor. Bu görevinde ulusal ve uluslararası projelerin yürütülmesinden, farklı kurumlarla protokollerin yapılmasından sorumlu. Kuralay, bu birimde İngilizce bilen kalifiye arkadaşlarla çalışmanın önemine vurgu yapıyor. Özellikle İstanbul Geniş Aile Proje Ekibi (ISAPE) adını verdiği bir oluşumu kurarak, bakanlık bünyesindeki farklı birimlerde çalışan İngilizce bilen personeli bir araya getirdi ve onlara proje yapma, mihmandarlık gibi konularda eğitimler aldırarak bakanlığın uluslararası alandaki kapasitesini artırmayı hedefledi. Bu girişim, bakanlık çalışanlarının potansiyellerini keşfetmelerine ve daha verimli alanlarda görev almalarına olanak sağladı.
Halis Kuralay’ın Yazarlık Serüveni ve Farkındalık Çalışmaları
Halis Kuralay’ın hayatında önemli bir yer tutan bir diğer alan da yazarlık. Toplamda beş kitabı bulunuyor ve tamamı engellilik alanıyla ilgili.
İlk kitabı olan “Hayata Dokunmak”, kendi otobiyografisi. Bu kitapta, görmek gibi önemli bir yetinin kaybına rağmen mutlu ve başarılı bir hayat sürmenin sanatı, kendi hayat hikayesi üzerinden anlatılıyor. ” Körün Öyküler” ise görenlerle görmeyenler arasındaki iletişim kazalarını, yaşanmış hatıralar zincirini içeriyor. Bu kitap, görme engellilerin yaşadıklarını ve görenlerin yaptığı hatalar sonucunda ortaya çıkan durumları iki taraflı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Daha çok dini içerikli olan “Abese Ruhu”, Kur’an’daki Abese Suresi’nden ilham alarak görme, işitme, zihinsel ve bedensel engellilerin durumunu ele alıyor. Ayrıca, “Fati ile Tanışmak” ve “Dirsekler Yalan Söylemez” adında iki küçük kitabı bulunuyor. Bu kitaplar, “Fati’in Maceraları” serisi olarak planlandı ve bir görme engelli kahraman olan Fati’in hikayeleri üzerinden çocuklara görme engelli kültürünü anlatmayı hedefliyor. Kuralay, bu iki küçük kitabın tek bir kitap haline getirilmesini arzu ediyor.
Yazarlık kariyerinde aldığı geri bildirimler, onun için büyük bir motivasyon kaynağı oldu. Özellikle konferanslarında anlattığı hayat hikayesi ve kitaplarının etkisiyle, dinleyicilerin kendi sınırlarını sorgulamalarına ve imkansız olarak gördükleri şeylere farklı bir gözle bakmalarına ilham verdi. Muş Alpaslan Üniversitesi’nde verdiği konferans sonrası tüm kitaplarının satılması ve salonun dolu olması, Kuralay’ın dinleyicilerle kurduğu güçlü bağı ve aktardığı motivasyonun bir göstergesi. Kızı aracılığıyla eski bir öğretmeninin sözleri ise, onun hayatlara nasıl dokunduğunun canlı bir kanıtı: “Eğer ben bugün bu haldeysem belki de onun etkisiyledir.”
Kuralay’ın Sivil Toplum Çalışmaları ve Uluslararası Kabartma Kur’an Hizmetleri Birliği
Halis Kuralay’ın hayatında sivil toplum kuruluşları da önemli bir yer tutuyor. Birçok farklı sivil toplum örgütüne üye olan Kuralay, gönüllülük faaliyetlerine büyük önem veriyor. Özellikle Uluslararası Kabartma Kur’an Hizmetleri Birliği’nin aktif başkanı olarak uluslararası alanda önemli çalışmalara imza atıyor.
Bu birlik, 2013 yılında Dr. Selahattin Aydın ile birlikte öncülük ettiği bir konferansın ardından kuruldu. Amacı, dünyanın farklı ülkelerinde basılan kabartma Kur’an-ı Kerim’lerdeki yazım farklılıklarını tekleştirmek. Katılımcı ülkeler arasında Endonezya, Malezya, Pakistan, Hindistan, İran, Ürdün, Filistin, Mısır, Suudi Arabistan, Güney Afrika ve İngiltere gibi birçok ülke yer aldı. Kuruluşun odak noktası, başlangıçta imla birliği olsa da, zamanla dini ve insani ihtiyaçlar boyutuna evrildi.
Halis Kuralay, 2023 yılından bu yana birliğin başkanlığını yürütüyor. Birlik, Uganda ve Somali gibi Afrika ülkelerinde görme engellilere kabartma Kur’an-ı Kerim okuma eğitimleri düzenliyor ve gençlere tablet, kalem, beyaz baston gibi yardımcı materyaller sağlıyor. Bu çalışmalar, görme engellilerin dini eğitimlerine erişimini kolaylaştırıyor ve hayatlarına dokunuyor. Halis Kuralay, Uluslararası Kabartma Kur’an Hizmetleri Birliği’nin henüz çok yeni bir oluşum olduğunu belirtse de, sebat ederek ve gayret göstererek daha iyi işler yapmaya niyetli olduklarını ifade ediyor.
Halis Kuralay’ın eğitimcilikten yöneticiliğe, yazarlıktan sivil toplum gönüllülüğüne uzanan yolculuğu, her alanda insan odaklı bir yaklaşımla ve içtenlikle çalışmanın önemini vurguluyor.