Engellilerin gündemi (52. bölüm)
“Engellilerin Gündemi” programı bu bölümde 52. kez izleyiciyle buluştu. Emre Taşgın, bu sayının sıradan bir rakam gibi görünse de aslında iki yıl boyunca aralıksız sürdürülen bir emeğin karşılığı olduğunu vurguladı. Program, başından beri iki haftada bir engellilik gündemini derleyip izleyiciye sunma amacıyla yola çıktı. Bugün geriye dönüp bakıldığında, toplam 295 haberin işlendiği, yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde çok geniş bir yelpazeye yayılan bir içerik arşivi oluştuğu görülüyor. Ayşegül Taşgın ise kanalın stratejik tüm kararlarında başından beri yanında olduğunu, bu nedenle bu özel bölümde birlikte yer almak istediğini anlattı.
İstatistiklerle İki Yılın “Engellilerin Gündemi” Özeti
İki yıl boyunca konuşulan haberlerin %47’si yerel, %45’e yakını ulusal, %8’e yakını ise uluslararası düzeydeydi. En çok haber yapılan iller İstanbul (20), Ankara (18), Antalya (8), Bursa (7), İzmir (6), Erzurum (6), Samsun (5), Kayseri (5), Diyarbakır (4) ve Kocaeli (4) oldu. Böylece 81 ilin 47’si programda anıldı. Bu tablo, engellilik gündeminin merkez şehirlerin yanı sıra Anadolu’nun pek çok farklı yerinde de görünür olduğuna işaret ediyor.
Düzce’de Engelli Kadına Damatsız Düğün
İlk haber, %96 bedensel ve zihinsel engelli Sevgi Gül için yapılan damatsız düğünle ilgili. Ailesi, onun sürekli düğün videoları izlediğini fark ederek hayalini gerçekleştirmek istiyor. Emre ve Ayşegül bu haberi farklı açılardan değerlendirdi. Taşgın çifti, bu tür haberlerin ailelerin beklentilerini yansıttığını, kimi zaman bireyin isteğiyle kimi zaman da kültürel kodların etkisiyle yapıldığını belirtiyorlar. Ancak özellikle basına servis edilmesi veya kurmaca damatlarla gerçek düğün havası verilmesi eleştiriliyor. Buradaki temel tartışma, bireysel hayallerin gerçekleşmesi ile toplumsal bakış açısının yarattığı baskı arasındaki ince çizgiye odaklanıyor.
Sahte Engelli Raporları Skandalı
Son haftalarda sahte belgelerle ilgili gündemin bir parçası da sahte engelli raporları. Avukat Volkan Karabağ, raporların çeteler aracılığıyla yüksek meblağlar karşılığında düzenlendiğini ve devletin büyük zarara uğradığını açıkladı. Rapor almak isteyen kişilere “joker hasta” yöntemiyle gerçekte engelli kişilerin verileri değiştirilerek sahte belgeler düzenlendiği de iddia edildi. Ayşegül bu istismarın en çok gerçek engellilere zarar verdiğini, haklara erişimin zorlaştığını belirterek denetim ve standardizasyon çağrısı yaptı.
Ehliyet Mağduru Engelliler
Bir diğer gündem sürücü raporları. Engelliler sağlık komisyonlarından farklı kararlara maruz kalıyor. Aynı durumda olan birine ehliyet verilirken diğerine verilmediği görülüyor. Hatta yıllardır sorunsuz araç kullananlar bile yeni başvurularda red yanıtı alıyor. Trafikte Haklarım Derneği, illerde özel sürücü komisyonlarının kurulmasını, gözleme dayalı muayenenin kaldırılmasını ve simülatörlü sürüş testlerinin getirilmesini önerdi. Ayşegül, tıbbi modelin engellileri yapamayacakları üzerinden değerlendirdiğini, bunun yerine hak temelli ve erişilebilirlik odaklı bir anlayışa geçilmesi gerektiğini söyledi. Emre ise araçların bedensel engelliler için bağımsızlık simgesi olduğunu, bu yüzden keyfi kararların kabul edilemez olduğunu vurguladı.
İstanbul’da SMA Standlarının Kaldırılması
İstanbul’da alınan karar gereği SMA standlarının metro çıkışları ve kalabalık alanlarda kurulmasına son verildi. Emre, SMA Vakfı yöneticileriyle yaptığı programdan yola çıkarak tedavinin devlet tarafından karşılanması gerektiğinin altını çizdi. Ayşegül ise bu tür standların istismara açık olduğunu, insanların gerçek ihtiyacı ayırt edemediğini söyledi. Yardımın sokakta para toplayarak değil, sosyal devletin sigorta sistemi üzerinden karşılanması gerektiğini belirtti. Ayrıca güvenilir sivil toplum örgütleriyle doğrudan temas kurmanın önemine dikkat çekildi.
TBMM Engelli Komisyonu’nun Çalışmaları
TBMM Engelli Komisyonu’nun, meclis tatildeyken de saha çalışmalarına devam edeceği duyuruldu. Emre, komisyonun artık sivil toplum örgütlerini dinlemeye başladığını ancak erişilebilirliğin yeterince gündeme gelmediğini söyledi. Ayşegül, kendilerinin de katkı sunabileceklerini, bireysel olarak engellilerin ihtiyaçlarını aktarmak için işbirliğine açık olduklarını dile getirdi. Bu çağrı, meclis raporlarına sahadan daha fazla sesin yansıması gerektiğinin altını çiziyor.
Ankara’da EGO Genel Müdürlüğü Ziyareti
Bir engelli bireyin EGO Genel Müdürlüğü’nde otobüsleri tanıma turu yaptığı haberleştirildi. Emre ve Ayşegül, bu tür etkinliklerin farkındalık yaratabileceğini kabul etseler de, esas ihtiyacın otobüslerde sesli durak anonslarının çalıştırılması olduğunu vurguladı. Emre, yıllar önce var olan sistemin bugün devre dışı kalmasının büyük bir geri gidiş olduğunu söyledi. Ayşegül ise turistik bir etkinliğin işlevsel bir hizmetin yerini tutamayacağını belirtti.
Gazze’de İsrail Saldırıları Nedeniyle Engellilik Artıyor
Programın en sarsıcı haberi Gazze’den geldi. Euromed’in raporuna göre, İsrail’in saldırıları sonucunda her gün ortalama 30 kişi engelli hale geliyor; toplamda 58.000 kişi engellilikle karşılaşmış durumda. Amputasyon, felç, körlük, işitme kaybı gibi kalıcı sakatlıkların sayısı 8700 olarak bildirildi. Emre, bu verilerin savaşın engellilik üzerindeki etkisini çarpıcı şekilde ortaya koyduğunu belirtti. Ayşegül ise savaşların engellileri görünmez kıldığını, modern dünyanın engellileri en kolay gözden çıkarılan grup haline getirdiğini söyledi. Adalet ve merhametin evrensel değerler olduğu ama çoğu zaman hiçe sayıldığı vurgulandı.
Programın sonunda Emre, bir yıl sonra, 78. bölümde daha umutlu, erişilebilirlik hizmetlerini öne çıkaran haberlerle buluşmayı diledi. Ayşegül, bu programda yer almanın kendisini mutlu ettiğini, haberler arasında duygularının hızla değiştiğini ama bunun da programı değerli kıldığını ifade etti.