Ankara’da Engelliler Buluşması Düzenleniyor

 

Engelli hakları alanında art arda gelen kısıtlamalara karşı sessiz kalmayan sivil toplum, 14 Haziran’da Ankara’da düzenlenecek büyük yürüyüşle hem taleplerini yüksek sesle dile getirmeye hem de yeni bir toplumsal mücadele dönemini başlatmaya hazırlanıyor.

2025 yılına girerken engelli bireylerin yaşamını etkileyen birçok düzenleme gündeme geldi. İlk olarak engelli bireylerin ÖTV muafiyetiyle araç alma hakkına ilişkin ciddi sınırlamalar getirildi. Yerli üretim oranı şartı artırıldı, araç yenileme süresi 5 yıldan 10 yıla çıkarıldı ve bu durum pek çok kişi için hakkın fiilen kullanılamaz hale gelmesine neden oldu. Öte yandan, SGK kapsamında 2008 yılı öncesi işe giren engellilerin emeklilik hakkıyla ilgili yeni düzenlemeler yapıldı ve 2008 sonrası girenlerle eşitleme sağlandı. Ancak bu eşitleme birçok kesim tarafından hak kaybı olarak değerlendirildi. EKPSS atamalarında ise beklentilerin altında bir kontenjan ayrılması, alandaki sorunları derinleştirdi.

Bu gelişmelerin yanı sıra Meclis’te engellilik alanında bir araştırma komisyonu kurulması kararlaştırıldı. Ayrıca 16 Mayıs tarihi, “Erişilebilirlik Günü” olarak ilan edildi. Bu gelişmeler engellilik alanında bazı sembolik adımların atıldığını gösterse de, yapısal sorunların çözümüne dair ciddi adımların hâlâ atılmadığı gözlemleniyor.

İşte bu noktada, Engellilerin Haklarına Erişim Platformu, tüm engelli bireyleri ve hak savunucularını kapsayan kitlesel bir yürüyüş organize etti. Bu yürüyüş 14 Haziran Cumartesi günü Ankara Kolej Meydanı’ndan başlayıp Sakarya Meydanı’na kadar sürecek. Saat 16:00’da Kolej Meydanı’nda buluşulacak, 16:30’da yürüyüş başlayacak ve 17:00’de Sakarya Meydanı’nda miting gerçekleştirilecek.

 

Engellilerin Haklarına Erişim Platformu Nedir?

Platform, 2020’den sonra, pandemi döneminde engelli örgütlerinin zayıflaması ve pasifize olmasıyla ortaya çıkan boşluğu doldurmak üzere kuruldu. İlk olarak ulaşım hakkı ihlallerine karşı (TCDD’nin ücretsiz seyahat hakkını sınırlandırma girişimi) geçici bir platform kuruldu. Bu girişim büyük yankı uyandırdı ve başarıya ulaştı. Devamında istihdam hakları, ÖTV muafiyeti gibi pek çok konuda da mücadele yürütüldü.

Bu geçici yapılar zamanla kalıcılaştırıldı ve 2024 yılında Engellilerin Haklarına Erişim Platformu adı altında 158 örgütün katılımıyla kalıcı bir yapılanma oluşturuldu.

 

14 Haziran Yürüyüşü Neden Önemli?

Yürüyüşün amacı yalnızca bir miting düzenlemek değil. Platform, bu yürüyüşü engellilik alanında yeni bir toplumsal mücadele döneminin başlangıç noktası olarak kurguluyor. Bu nedenle “Engelli Hakları Bildirgesi” adı verilen kapsamlı bir deklarasyon kamuoyuyla paylaşılacak. Bildirge iki bölümden oluşuyor. İlk bölüm, BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin temel ilkelerini ve engellilerin onurlu, bağımsız ve eşit bireyler olarak yaşama hakkını savunan evrensel değerleri içeriyor. İkinci bölümde ise Türkiye özelinde engellilerin temel talepleri yer alıyor. Bu bölümde öne çıkan bazı başlıklar şunlar:

1. • Erişilebilirlik hakkı (fiziksel çevre, ulaşım, teknoloji, bilgiye erişim),
   • Eğitim, sağlık, sosyal güvenlik ve emeklilik haklarının korunması ve genişletilmesi,
   • Kaybedilen hakların iade edilmesi,
   • İşaret dili ve adalete erişim gibi daha özel hak alanlarının güçlendirilmesi,
   • Otizm, down sendromu ve nadir hastalıklar için oluşturulan ama rafa kaldırılan komisyonların yeniden aktif hale getirilmesi,
   • “Bakım Sigortası Yasası”nın çıkarılması, evde bakım yapan (çoğunlukla anneler) kişilere sosyal güvence sağlanması.

 

Yürüyüşten Sonra Ne Olacak?

Av. Turhan İçli, Platform adına yaptığı açıklamalarda yalnızca bu eylemle bir kazanım beklenmediğini, ancak bu yürüyüşle birlikte kamuoyuna güçlü bir mesaj verileceğini belirtti. Mücadelenin sürdürülebilirliği için daha kararlı, sarsıcı ve ses getirecek eylemlerin planlanmasının gerektiğini vurguladı. Artık yasa yapım süreçlerinin Meclis’ten çok Cumhurbaşkanlığı’nda şekillenmesi nedeniyle, daha doğrudan ve etkili kamuoyu baskısına ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi.

Ayrıca, yeni kurulan Meclis Araştırma Komisyonu’nun etkili bir rapor sunması için, sivil toplumun elindeki tüm belgeleri, talepleri ve önerileri bu komisyona sunarak aktif bir lobi çalışması yürütmesi gerektiğini ifade etti. Bu komisyonun raporu ileride verilecek mücadelelerin meşruiyet zemini olarak kullanılabilir.

 

Engellilik Alanında Yeni Bir Bilinç Gerekli

Son olarak, engelli hareketinin içine kapanık yapısından kurtulması ve diğer sosyal gruplarla (emekliler, işçiler, öğrenciler vs.) birlikte ortak mücadele zeminleri oluşturması gerektiği ifade edildi. “Kurtuluş yok tek başına, ya hep beraber ya hiçbirimiz” anlayışıyla tüm hak temelli örgütlerle dayanışma içinde olunması gerektiği vurgulandı.

 

Engelliler Buluşması’na Son Çağrı

Tüm engelli bireyler ve hak savunucuları, 14 Haziran Cumartesi günü Ankara’da yapılacak büyük buluşmaya davet ediliyor. Saat 16:00’da Kolej Meydanı’nda başlayacak yürüyüş, Sakarya Meydanı’nda yapılacak mitingle sona erecek. Bu etkinlik, engelli hakları mücadelesinde yeni bir başlangıcın ilk adımı olacak.