2025 YKS tercih sürecinde engelli öğrencilerin dikkat etmesi gerekenler
2025 YKS sonuçlarının açıklanmasının ardından üniversite tercih dönemi başladı. Birçok aday, hangi üniversite ve bölümü seçeceği konusunda yoğun bir araştırma sürecine girmiş durumda. Görme engelli öğrenciler açısından bu sürecin bir başka boyutu da erişilebilirlik. Bu nedenle İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Mihriban Boyacı ve Hacettepe Üniversitesi mezunu Merve Arıcı ile bir söyleşi gerçekleştirildi. Amaç, görme engelli öğrencilerin üniversite seçimi sürecine katkı sunmak ve kişisel deneyimlerden yola çıkarak bir rehber oluşturmak.
Mihriban Boyacı, Bilgi Üniversitesi Yeni Medya ve İletişim bölümü öğrencisi. Aynı zamanda reklamcılık alanında yandal programına başvurmuş. YKS süreciyle sık temas halinde olmuş, Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin YKS biriminde görev almış ve çevresinde birçok öğrenciyle deneyim paylaşmış. Merve Arıcı ise Hacettepe Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği mezunu. Üniversite tecrübesine ve erişilebilirlik deneyimlerine dayanarak soruları yanıtlamayı hedefliyor.
Hacettepe Üniversitesi’nde Okumak
Merve, Hacettepe Üniversitesi’nin donanımlı akademik kadrosunu ve sosyal kulüplerini vurgularken, kampüs yapısının erişilebilirliği desteklediğini belirtiyor. Binaların merkezi bir yapıda toplanmış olması, kampüs içinde ulaşımı kolaylaştırıyor. Engelli öğrencilere yönelik “engelsiz kütüphane” hizmetleri sayesinde ders kitapları PDF formatında sağlanabiliyor, kitaplar taratılabiliyor. Engelli öğrencilere sınavlarda kolaylık sağlanabiliyor ve eğitimde eşitlik sağlanmaya çalışılıyor.
Bilgi Üniversitesi’nde Okumak
Mihriban’a göre Bilgi Üniversitesi sosyal yönü güçlü, tüm lisans bölümlerinin tek kampüste toplandığı bir vakıf üniversitesi. Engelsiz Öğrenci Birimi çok işlevsel çalışıyor. “Engelsiz Bilgi Kulübü” gibi aktif öğrenci kulüpleri öğrencilerin sosyal sorumluluk projelerinde yer almasını sağlıyor. Akademik içerikler sistem üzerinden PDF formatında herkesle paylaşılırken, hocalar her öğrencinin erişimine önem veriyor. Kütüphane de dijital olarak zengin ve öğrencilere erişim kolaylığı sağlıyor. Üniversitenin yurdu bulunmasa da anlaşmalı yurtlar mevcut.
İstanbul ve Ankara’da Öğrenci Olmak
Mihriban, İstanbul’un karmaşık bir şehir olsa da sunduğu fırsatlar sayesinde üniversite öğrencileri için avantajlı olduğunu söylüyor. İş ve staj olanaklarının fazlalığı, sosyal çevre çeşitliliği, metropol olması İstanbul’un öne çıkan özellikleri. Merve ise Ankara’yı sanatsal etkinliklere erişimi kolay, ulaşımı pratik, sosyal ve kültürel yönü güçlü bir şehir olarak tanımlıyor. Engelliler arası iletişim imkânlarının da daha yoğun olduğunu vurguluyor. Her iki şehir de üniversite yaşantısı için öneriliyor.
Görme Engelliler için Üniversite Tercihi
Konuklarımız, görme engellilerin sadece belirli üniversiteleri tercih etmesinin doğru olmadığını belirtiyor. Eğitimde fırsat eşitliği gereği her öğrencinin istediği üniversiteyi seçebilmesi gerektiği vurgulanıyor. Ancak üniversiteye karar verirken engelli öğrenci birimiyle iletişime geçmenin, o üniversitede okuyan görme engelli öğrencilerden bilgi almanın önemi büyük.
Bölüm mü Üniversite mi Öncelikli?
Mihriban, önce bölüme, sonra üniversiteye karar verdiğini belirtiyor. Tercih sürecinde kendi isteklerini netleştirmenin çok önemli olduğunu söylüyor. İletişim fakültesi özelinde, bölümün sunduğu ekipman, stüdyo olanaklarının da değerlendirilmesi gerektiğini ekliyor. Merve ise dört yıl boyunca okunacak bölümün öğrenciye uygun olup olmadığının önemini vurguluyor. Bölümden memnun olmayan bir öğrencinin üniversitenin olanaklarından da fayda sağlayamayabileceğini ifade ediyor.
Engelli Öğrencilerin Hazırlıklı Gelmesi Gereken Konular
Her iki konuk da bağımsız hareket becerisinin önemli olduğunu ama bu becerinin üniversiteye gelince de geliştirilebileceğini söylüyor. İletişim becerisi, sosyal çevre kurabilme ve bilgisayar kullanımı öne çıkan öneriler arasında. Bilgisayar kullanımı, not alma, sunum yapma ve derslere aktif katılım için gerekli. Bilgisayar, kör bir öğrenci için kalem-defter gibidir görüşü dile getiriliyor. Mobil cihazların yaygın olmasına rağmen bilgisayarın hala çok önemli olduğu belirtiliyor.
Engelliler İçin Ek Kontenjan ve Okul Birinciliği
Engelliler için doğrudan bir ek kontenjan yok. Ancak ÖSYM tarafından verilen “ek puan” uygulaması mevcut. Bunun dışında, özel yetenek sınavıyla öğrenci alan bölümlerde %10 oranında engelli kontenjanı uygulanıyor. Okul birinciliği kontenjanı ise devlet üniversitelerinde geçerli ve otomatik olarak uygulanıyor.
Bölümlere Özel Sorular
- Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi: Mihriban, fakültenin köklü yapısı, klinik hukuk uygulamaları ve öğrenci kulüpleriyle güçlü olduğunu belirtiyor. Mezun sayısının fazlalığı sayesinde sektörde iş bulma avantajı olduğunu ifade ediyor.
- Yeni Medya ve İletişim: Bölümün çok yönlü yapısı, proje temelli oluşu ve seçmeli derslerle uzmanlaşma imkânı olduğu söyleniyor. Çift anadal ve yandal imkanlarıyla da öğrencilere esneklik sağlanıyor.
- Yönetim Bilişim Sistemleri: Görme engellilerin bu bölüme uygunluğu, üniversitenin erişilebilirlik düzeyine göre değişir. Bu alanda okuyan öğrencilerle iletişim kurulması ve bölümün matematik ile kodlama içeriğine dikkat edilmesi gerektiği ifade ediliyor.
- Açıköğretim Seçenekleri: Puanı düşük adaylar için Anadolu, Atatürk, İstanbul ve Ankara Üniversitelerinin açıköğretim bölümleri öneriliyor.
Özel Yetenek Sınavları ile Yerleşenlerin Durumu
Özel yetenek sınavı ile yerleşip aynı zamanda merkezi yerleştirmeyle de bir bölüme giren adaylar, tercih ettikleri bölüme kayıtlarını sildirme hakkına sahip. Bu geçiş işlemi herhangi bir sorun yaratmıyor.
Mihriban ve Merve, tercih döneminde öğrencilerin mutlaka istedikleri bölüme, şehre ve üniversiteye göre karar vermesi gerektiğini belirtiyor. Karşılaşacakları zorlukların onları geliştireceğini vurguluyorlar. Ayrıca Eğitimde Görme Engelliler Derneği tarafından hazırlanan “Kampüs Söyleşileri” podcast serisi ve Emre Taşgın YouTube kanalındaki “Engelsiz Üniversite Tercih Süreci” oynatma listesi gibi kaynakların da araştırma sürecinde faydalı olabileceği hatırlatılıyor.